Pushtimi i Putinit në Ukrainë shihet si gabimi i tij më i madh ndonjëherë

Presidenti rus Vladimir Putin ka qenë në pushtet për më shumë se dy dekada dhe gjatë asaj kohe ka kultivuar me kujdes një imazh të vetes si një lider i fortë, që lufton për interesat e Rusisë dhe e rikthyen vendin si një superfuqi gjeopolitike dhe ekonomike.

Megjithatë, me vendimin e tij për të pushtuar Ukrainën fqinje, analistët thonë se Putini ka bërë gabimin më të madh të karrierës së tij politike dhe ka dobësuar Rusinë për vitet në vijim.

“Gjithçka që ai ka bërë deri në këtë pikë [i dha] dëme reputacionit Rusisë, por gjithashtu rriti fuqinë. Dhe ai thjesht vazhdoi dhe vazhdoi të shkojë dhe vazhdoi të ecë,” tha Kurt Volker, ish-ambasador i SHBA në NATO, për CNBC.

“Por tani ai në fakt e ka dobësuar në mënyrë dramatike Rusinë, në çdo aspekt”, tha ai, duke shtuar se nuk mund të mendonte për ndonjë gjë që Putini ka bërë në karrierën e tij politike të krahasueshme.

Udhëheqësit globalë po mblidhen në Evropë të enjten për të diskutuar mbi luftën në Ukrainë dhe si ta ndihmojnë vendin t’i mbijetojë sulmit të Rusisë. Një samit i jashtëzakonshëm i NATO-s po zhvillohet në Bruksel, si dhe takime të liderëve të BE-së dhe Grupit të Shtatë (G-7).

NATO pritet të angazhohet për “rritje të mëdha” në numrin e trupave përgjatë krahut të saj lindor, si dhe më shumë armë dhe ndihmë humanitare për Ukrainën, megjithëse aleanca ushtarake ka hezituar të shkojë më tej, nga frika e një konfrontimi të drejtpërdrejtë me fuqinë bërthamore Rusinë.

Duke folur për CNBC të enjten, Sekretari i Përgjithshëm i NATO-s, Jens Stoltenberg i tha CNBC: “Presidenti Putin ka bërë një gabim të madh dhe ky është të nisë një luftë, të bëjë një luftë, kundër një kombi sovran të pavarur“.

“Ai ka nënvlerësuar forcën e popullit ukrainas, trimërinë e popullit ukrainas dhe forcave të armatosura”, tha ai për Hadley Gamble të CNBC të enjten.

Planet e NATO-s për të rritur mbështetjen për Ukrainën dhe dislokimet në Evropën Lindore do ta lejonin atë t’i përgjigjet “çdo kërcënimi, çdo sfide për sigurinë tonë”.

Krimet e luftës

Pushtimi rus i Ukrainës, brenda një muaji, ka bërë që më shumë se 3.5 milionë civilë të largohen nga vendi, me qindra mijëra që kanë humbur shtëpitë e tyre në një bombardim të pamëshirshëm nga forcat ruse.

Qyteti jugor i Mariupolit është goditur më keq deri më tani, me portin – një qendër kryesore eksporti për Ukrainën – ende nën rrethim dhe të shkatërruar rëndë.

Presidenti i Ukrainës, Volodymyr Zelenskyy, ka thënë se rreth 100,000 civilë janë ende të bllokuar në qytet, ku uji, ushqimi, energjia elektrike dhe furnizimet mjekësore janë të pakta.

Pavarësisht vendosjes së sulmeve thuajse të vazhdueshme të granatimeve dhe taktikave të rrethimit në disa zona, forcat ruse kanë kapur vetëm një qytet – Kherson – dhe një sulm shumë i frikshëm ndaj kryeqytetit Kiev nuk ka filluar ende. Përveç kësaj, qyteti i dytë më i madh i vendit, Kharkiv, vazhdon t’i rezistojë sulmeve ruse dhe qyteti perëndimor i Lviv aktualisht është relativisht i padëmtuar.

Ministria e Mbrojtjes e Mbretërisë së Bashkuar tha të mërkurën se forcat ruse kishin fituar pak, pavarësisht përpjekjeve për të rrethuar trupat ukrainase në lindje të vendit.

Si për Moskën ashtu edhe për Kievin po bëhet e qartë se kjo luftë nuk do të fitohet lehtë – dhe ndërkohë, Putini e ka bërë Rusinë një të dëbuar në skenën ndërkombëtare.

Sekretari i Shtetit Antony Blinken njoftoi të mërkurën se qeveria e SHBA beson se Rusia ka kryer krime lufte në Ukrainë dhe se duhet të ndiqet penalisht.

Në një deklaratë, Blinken e krahasoi shkatërrimin në Mariupol me fushatat e ngjashme ruse kundër Groznit në Luftën e Dytë Çeçene dhe Aleppos gjatë luftës civile siriane.

“Forcat ruse kanë shkatërruar ndërtesa banimi, shkolla, spitale, infrastrukturë kritike, automjete civile, qendra tregtare dhe ambulanca, duke lënë mijëra civilë të pafajshëm të vrarë ose të plagosur”, tha ai.

Rusia ka thënë në mënyrë të përsëritur se nuk synon infrastrukturën civile, pavarësisht nga shumë dëshmi për të kundërtën. CNBC ka kontaktuar Kremlinin për një përgjigje ndaj akuzës së SHBA-së se Rusia ka kryer krime lufte dhe është në pritje të një përgjigjeje.

Rritja u fshi

Nën udhëheqjen e Putinit – dhe deri më tani – ekonomia e Rusisë ka përparuar.

Putin tërhoqi shumë investime të huaja direkte në vend dhe shfrytëzoi burimet e tij natyrore, veçanërisht bollëkun e naftës dhe gazit, si dhe u përpoq të diversifikonte ekonominë.

Megjithatë, gjatë mandatit të tij, Rusia është goditur edhe nga fatkeqësitë ekonomike që ka bërë vetë – si sanksionet ndërkombëtare pas aneksimit të Krimesë nga Ukraina në vitin 2014, një sulm me agjent nervor në MB dhe ndërhyrja e saj në zgjedhjet e 2016 në SHBA – dhe disa nuk kishte kontroll mbi të, si kriza financiare e vitit 2008, rënia e çmimit të naftës në 2014 dhe së fundmi, pandemia Covid-19.

Tani, fatkeqësitë ekonomike të Rusisë janë edhe një herë ato që Putini i ka sjellë vetë vendit me pushtimin e Ukrainës.

Ekonomia tashmë po kriset nën peshën e sanksioneve ndërkombëtare që kanë vendosur Joe Biden me liderët evropianë dhe ato të NATO-s, duke e shtrënguar fort eksportuesin e energjisë Rusinë.

Instituti i Financave Ndërkombëtare ka thënë se pret që ekonomia e Rusisë të tkurret me 15% në vitin 2022, e nxitur si nga sanksionet zyrtare ashtu edhe nga “vetësanksionimi” i kompanive të huaja që janë tërhequr nga Rusia.

Duke parashikuar një rënie të mëtejshme ekonomike prej 3% në vitin 2023, IIF tha të mërkurën se lufta “do të zhdukë pesëmbëdhjetë vjet rritje ekonomike”. Për më tepër, ai tha se ndikimi në perspektivat afatmesme dhe afatgjata ka të ngjarë të jetë edhe më i rëndë, me një “ikje truri” dhe investime të ulëta që mund të peshojnë shumë.

Putin i papenduar

Pavarësisht se ka bërë përparim të kufizuar në pushtimin e tij deri më tani, Putin duket i padekur.

Forcat ruse tani besohet se po kryejnë një periudhë riorganizimi përpara se të rifillojnë operacionet sulmuese në shkallë të gjerë në dhe rreth Kievit.

Taras Kuzio, një studiues në Shoqërinë Henry Jackson, shkroi në një artikull për Këshillin Atlantik të martën se “është gjithnjë e më e qartë se presidenti rus Vladimir Putin ka llogaritur keq”.

“Ai duket se i ka besuar sinqerisht përrallat e propagandës së Kremlinit për dobësinë e ushtrisë ukrainase dhe gatishmërinë e ukrainasve të zakonshëm për të pritur trupat e tij pushtuese me ëmbëlsira dhe lule”, tha Kuzio, duke deklaruar se Putini kishte pirë “kool-aid” të Kremlinit.

Përveç kësaj, Putini duket se ka qenë i papërgatitur për egërsinë e reagimit ndërkombëtar ose për shkallën e kundërshtimit të brendshëm ndaj pushtimit të tij, vuri në dukje Kuzio. “Falë këtyre llogaritjeve të gabuara katastrofike, Putini tani e gjen veten pa mundësi të mira për t’i dhënë fund një lufte që po kërcënon të përshpejtojë rënien gjeopolitike të Rusisë si një fuqi e madhe.”

Rusisë i kanë mbetur pak miq në skenën globale, me pushtimin pothuajse të dënuar universalisht. Edhe aleati i Rusisë, Kina, duket e shqetësuar për konfliktin potencialisht të zgjatur në Ukrainë dhe ndikimin e tij në ekonominë globale.

Lexo: Çfarë e pengon Kinën të ndalojë luftën e Rusisë

Kur Asambleja e Përgjithshme e OKB-së u mblodh në fillim të marsit, 141 vende miratuan një rezolutë që kërkon që Rusia t’i japë fund menjëherë operacioneve të saj ushtarake në Ukrainë. Vetëm një pjesë e vogël e vendeve – një galeri mashtruese e Bjellorusisë, Koresë së Veriut, Eritresë dhe Sirisë, të cilat të gjitha drejtohen nga diktatorë – mbështetën pushtimin e Rusisë. Aleatët e Rusisë Kuba, Nikaragua dhe Kina abstenuan në votim.

A ka mbaruar Rusia?

Vëzhguesit e afërt të Putinit thonë se ka shenja në rritje të dëshpërimit në fushatën ushtarake të Rusisë dhe kanë vënë në pikëpyetje se sa larg do të shkojë Putin për të arritur objektivat e tij.

“Ka mistere të thella në lidhje me qëllimet ruse,” i tha CNBC në fillim të këtij muaji, Ian Lesser, nënkryetar i Fondit Gjerman Marshall të SHBA. “Sa larg do të shkojnë? Çfarë do të konsideronin ata një fitore?”

“Ekzistojnë të gjitha llojet e mundësive, nga një pushtim i plotë i Ukrainës, për të cilin mendoj se shumica e vëzhguesve do të thoshin se nuk është e mundur, për të kontrolluar disa qendra politike kritike në Ukrainë, duke përfshirë Kievin dhe ndoshta dhe Odesën, ose ndoshta ata kanë në mendje një lojë më të madhe territoriale.”

Në një skenar të tillë, ai tha se Rusia do të ishte “shumë e ekspozuar” ndaj një kryengritjeje të vazhdueshme, e cila gjithashtu nënkupton kosto të vazhdueshme humanitare. “Pra, këtu ka dilema të mëdha,” shtoi Lesser.

Michal Baranowski, bashkëpunëtor i lartë dhe drejtor i zyrës së Fondit Gjerman Marshall në Varshavë, i tha CNBC të martën se Putini “e ka tejkaluar veten me të vërtetë”.

“Ne mund të shohim fundin e Rusisë siç e kemi njohur,” tha ai. “Por nëse ai i mbijeton kësaj, unë mendoj se ajo që ne mund të shikojmë është ultësira e një Lufte të re të Ftohtë.”

Burimi: CNBC