Deklaratë e
Aleksandar Vuçiç, President i Republikës së Serbisë
Edi Rama, Kryeministër i Republikës së Shqipërisë
Zoran Zaev, Kryeministër i Republikës së Maqedonisë së Veriut
29 korrik 2021
Shkup, Maqedonia e Veriut
Ne sot shpallëm OpenBalkan – një të ardhme të përbashkët të qytetarëve tanë dhe gjithë Ballkanit Perëndimor. Kjo nismë do të na bëjë më të mirë dhe do ta bëjë Evropën më të mirë.
Sot na janë bashkuar më shumë se 350 përfaqësues të bizneseve nga i gjithë Ballkani Perëndimor. Fryma e bashkëpunimit është e dukshme përmes lidhjeve.
Për këtë qëllim, sot ne kemi nënshkruar tre marrëveshje:
- Përgjigje e përbashkët ndaj fatkeqësive natyrore dhe fatkeqësive të tjera;
- Lejimi i qytetarëve për të punuar në shtetet e njëri -tjetrit; dhe
- Ndihmë për lëvizjen e mallrave pa vonesa.
Qëllimi ynë është i thjeshtë: të kemi një treg të vetëm, pa kufij. Ne kërkojmë nga secili prej ministrave tanë që të kthehen me plane praktike për zbatimin e këtyre marrëveshjeve deri në mes të tetorit. Më 4-5 Nëntor do të takohemi, me ministrat përkatës, në Beograd për të rishikuar përparimin dhe për të marrë vendimet e nevojshme për zbatimin e plotë të këtyre angazhimeve. Ne do të takohemi përsëri në Tiranë në dhjetor për të ndjekur progresin dhe do të takohemi rregullisht sipas nevojës për të thelluar lidhjet.
Dy nisma specifike do të marrin vëmendje të veçantë. Së pari, do të shohim që njerëzit tanë do të jenë në gjendje të punojnë kudo në shtetet tona në muajt e ardhshëm. Ne presim që hapat drejt zbatimit të zhvillohen nga qeveritë tona dhe të zbatohen aty ku është e mundur para se të takohemi në tetor. Ne jemi të kënaqur që Odat ekonomike do të fillojnë një program për të ndihmuar bizneset dhe punëtorët të gjejnë njëri -tjetrin në të gjithë rajonin, në mënyrë që ky program të krijojë mundësi menjëherë.
Së dyti, do të kërkojmë që ministritë tona të punojnë së bashku në një sistem të ndarjes së informacionit mbi TVSH- në – në përputhje me sistemet e përdorura në BE – në mënyrë që ngarkesat të mos ndalen në kufijtë brenda Ballkanit. Kamionët ende kalojnë më shumë kohë në kufijtë tanë sesa udhëtojnë rrugët tona. Kjo duhet të ndryshojë.
Ne duam të jemi të sigurtë që njerëzit tanë shohin se gjërat po ndryshojnë dhe kështu ne po ecim përpara me programe që krijojnë mundësi për njëri-tjetrin. Tashmë ne po promovojmë turizmin dhe udhëtimet në vendet e njëri-tjetrit. Reklamimi dhe zbritjet po bëjnë që më shumë qytetarë të vizitojnë secilin nga vendet tona dhe shpresojmë të shohim edhe më shumë.
Ne do të shikojmë mënyra të tjera të thellimit të lidhjeve. Do të krijojmë Komision të Ballkanit për Film. Secila nga qeveritë tona do të lërë mënjanë fonde për të promovuar filma që përdorin talentet nga i gjithë Ballkani Perëndimor, jo vetëm nga një vend.
Ne do të fillojmë një festival ballkanik të verës për të festuar dhe inkurajuar shitjet e verërave nga i gjithë rajoni.
Do të krijojmë mundësi që ekipet sportive shkollore të konkurrojnë me njëra-tjetrën, dhe që të rinjtë të kalojnë kohë me njëri-tjetrin. Këto janë hapa të thjeshtë që do të çojnë në një ndryshim në mënyrën se si funksionon rajoni, dhe që ne shpresojmë të ndërtojmë lidhje që do të zgjasin një jetë të tërë.
Ne gjithashtu do të thërrasim një takim për të identifikuar fondet për investimet që promovojnë integrimin dhe bashkëpunimin rajonal. Projektet që kanë përfitime rajonale kërkojnë vëmendje të veçantë. Ne do të ftojmë kolegët tanë në të gjithë rajonin, investitorët dhe donatorët ndërkombëtarë që të punojnë me ne në mënyrë që këto projekte të kontribuojnë në punë, zhvillim dhe rritje në të gjithë rajonin, veçanërisht në kontekstin e Planit Ekonomik dhe të Investimeve të BE-së për Ballkanin Perëndimor dhe Tranzicionet e gjelbra dhe digjitale të Evropës.
Këtu janë shembuj të projekteve që po diskutojmë. Në Republikën e Maqedonisë së Veriut ne do të mbështesim një projekt diellor fotovoltaik që do të ushqejë rajonin dhe rrjetet e BE-së. Qëllimi është që kjo të kontrollohet në mënyrë rajonale, në mënyrë që të gjithë njerëzit tanë të përfitojnë. Kjo është pjesë e rajonit dhe tranzicionit të gjelbër të Evropës. Do të ndihmojë mjedisin dhe ekonomitë tona.
Në përputhje me objektivat e paraqitura në Agjendën e Gjelbër për Ballkanin Perëndimor të miratuar në Samitin e Sofjes nëntorin e kaluar, Shqipëria po zhvillon projekte strategjike për të gjeneruar energji të gjelbër dhe të qëndrueshme, si dhe transport të qëndrueshëm me synimin për të lidhur rajonin me Rrjetin European Ten-T. Hidrocentrali i Skavicës do të lejojë eksportin e energjisë së rinovueshme në të gjithë rajonin. Ndërtimi i ndërlidhjeve të gazit është pjesë e qasjes rajonale dhe do të kontribuojë në tranzicionin e gjelbër të rajonit dhe në stabilitetin e rrjeteve elektrike. Një korridor hekurudhor nga porti i Durrësit do të lidhet me ekonomitë e Maqedonisë së Veriut dhe Bullgarisë dhe përmirësimin e lidhjeve multimodale me Italinë.
Ne vumë re se Rio Tinto ka njoftuar se është gati të investojë 2.4 miliardë dollarë në zhvillimin e litiumit në Serbi, në varësi të miratimeve të qeverisë dhe angazhimit të vazhdueshëm me komunitetet lokale. Nëse ky projekt ecën përpara vendet tona do të punojnë së bashku në mënyrë që mundësitë e krijuara nga kjo të sjellin industrinë në Serbi, Maqedoninë e Veriut dhe Shqipërinë, dhe gjetkë në Evropë dhe rajon.
Këto janë llojet e projekteve që duhet të shihen nga investitorët si projekte rajonale, jo një koleksion nismash kombëtare. Parimi gjallërues i iniciativave tona është se ato përfitojnë në të gjithë rajonin, jo vetëm një vend.
Ne jemi evropianë dhe e ardhmja jonë është në Evropë. Ne mbetemi të përkushtuar ndaj Procesit të Berlinit dhe perspektivës sonë evropiane. Qeveritë tona janë angazhuar për zbatimin e katër lirive dhe të tregut të përbashkët rajonal, së fundmi në Samitin e Berlinit më 5 korrik. OpenBalkan ’bazohet në të njëjtin vizion si tregu i përbashkët rajonal dhe ne ftojmë palët e tjera në rajon të bashkohen me ne në përshpejtimin, zbatimin dhe përmbushjen e angazhimeve tona rajonale.
OpenBalkan është një demonstrim i përparimit që ne mund të bëjmë për veten tonë. Ndërsa perspektiva e pranimit në BE mbetet katalizatori i bashkëpunimit tonë rajonal, ne nuk kemi nevojë të presim që çdo çështje të zgjidhet, ose që Evropa të arrijë konsensus, në mënyrë që të bëjmë jetë më të mirë për njerëzit tanë. Në atë frymë, ne ftojmë të gjitha palët e Ballkanit Perëndimor të na bashkohen në nisma, instrumente ligjore dhe projekte praktike si këto.
