Një shpërthim i fundit i lisë së majmunëve në SHBA, Evropë, Australi dhe Lindjen e Mesme ka habitur ekspertët e shëndetit dhe po ngre shqetësime për një shpërthim më të gjerë.
Që nga e mërkura, kishte 346 raste të konfirmuara dhe të dyshuara në 22 vende jashtë Afrikës, ku virusi është endemik, sipas Our World in Data.
Ajo shënon përhapjen e parë të njohur në komunitet të virusit. Para këtij shpërthimi, rastet ishin të lidhura me udhëtime në rajone ku virusi është endemik ose kafshë të importuara që mbartin virusin.
Shumica e rasteve të reja janë përhapur përmes seksit, me një përqendrim të veçantë tek meshkujt që bëjnë seks me meshkuj të tjerë. Megjithatë, Organizata Botërore e Shëndetësisë ka paralajmëruar se çdokush mund të jetë në rrezik të kontraktimit të virusit. Fëmijët, gratë shtatzëna dhe imuniteti i dobësuar konsiderohen veçanërisht të rrezikuar.
“Kushdo që ka kontakt të ngushtë me dikë që është infektiv është në rrezik”, thuhet në një njoftim në faqen e internetit të OBSH-së të mërkurën.
Lija e majmunëve është një sëmundje e rrallë e shkaktuar nga virusi i lisë së majmunit, pjesë e së njëjtës familje si lija e majmunëve, edhe pse zakonisht më pak e rëndë. Vaksinimet kundër lisë janë dëshmuar 85% efektive kundër lisë së majmunëve.
OBSH tha të hënën se nuk kishte gjasa që vaksinimet masive të kërkoheshin për të luftuar shpërthimin. Por, duke pasur parasysh ritmin e shpërthimit dhe mungesën e qartësisë rreth shkakut të tij, organi i shëndetit publik u bëri thirrje njerëzve të praktikojnë higjienë të mirë dhe seks të sigurt për të ndihmuar në kontrollin e përhapjes së tij.
Mbroni veten kundër lisë së majmunëve
Ndërsa ekspertët e shëndetësisë bien dakord se rreziqet për publikun e gjerë janë të ulëta, ka disa masa paraprake që mund të merrni për të zvogëluar rrezikun e kontraktimit të virusit.
Rekomandimet nga Qendrat e SHBA për Kontrollin dhe Parandalimin e Sëmundjeve, Shërbimin Shëndetësor Kombëtar të Mbretërisë së Bashkuar dhe OBSH përfshijnë:
- Shmangni kontaktin me njerëz të diagnostikuar së fundmi me virusin ose me ata që mund të jenë infektuar.
- Vishni një maskë për fytyrën nëse jeni në kontakt të ngushtë me dikë që ka simptoma.
- Përdorni prezervativë dhe mbani një sy për simptomat nëse keni ndryshuar partnerin seksual së fundmi.
- Shmangni kontaktin me kafshët që mund të jenë bartës të virusit. Kjo përfshin kafshët e sëmura ose të ngordhura dhe veçanërisht ato me një histori infeksioni, si majmunët, brejtësit dhe qentë e prerive.
- Praktikoni higjienën e mirë të duarve, veçanërisht pasi të keni kontakt me kafshë ose njerëz të infektuar – ose të dyshuar si të infektuar. Për shembull, lani duart me sapun dhe ujë ose përdorni një dezinfektues duarsh me bazë alkooli.
- Përdorni pajisje mbrojtëse personale (PPE) kur kujdeseni për pacientët me infeksion të konfirmuar ose të dyshuar nga lija e majmunëve.
- Hani vetëm mish që është gatuar mirë.
Lija e majmunëve mund të transmetohet edhe nëpërmjet sipërfaqeve dhe materialeve, kështu që është e mençur të shmangni kontaktin me materiale që kanë qenë në kontakt me një njeri ose kafshë të sëmurë.
Çfarë duhet të bëni nëse infektoheni me linë e majmunëve
Nëse dyshoni se mund të jeni prekur nga lija e majmunëve, duhet të izoloheni nga kontakti fizik me të tjerët dhe të kërkoni menjëherë këshilla mjekësore.
Simptomat fillestare të lisë së majmunëve përfshijnë ethe, dhimbje koke, dhimbje muskulore, ënjtje dhe dhimbje shpine. Skuqjet dhe lezionet zakonisht shfaqen në fytyrë, duar, këmbë, sy, gojë ose organe gjenitale brenda një deri në pesë ditë. Ato skuqje kthehen në gunga të ngritura dhe më pas në flluska, të cilat mund të mbushen me lëng të bardhë përpara se të çahen dhe të bëhen kore.
Shumë nga simptomat e virusit mund të ngatërrohen lehtësisht me sëmundje të tjera, si lija e dhenve, herpesi ose sifilizi, kështu që konfirmimi mjekësor është i rëndësishëm.
Nëse jeni diagnostikuar me linë e majmunëve, do t’ju duhet të izoloheni derisa virusi të kalojë. Sëmundja është zakonisht e lehtë dhe shumica e njerëzve shërohen brenda 2 deri në 4 javë.
Ndërsa këshillat mjekësore aktualisht ndryshojnë në vende të ndryshme, Shërbimi Shëndetësor Kombëtar (NHS) i MB-së vëren se mund t’ju duhet të qëndroni në një spital të specializuar për të parandaluar përhapjen e infeksionit te njerëzit e tjerë.
Burimi: CNBC
