Nënushqyerja dhe niveli i pasigurisë ushqimore në Evropë dhe Azinë Qendrore janë mesatarisht shumë më të ulëta se në pjesën tjetër të botës.
Megjithatë, më shumë se 14 milionë njerëz janë bërë të pasigurt në ushqim në nivel mesatar ose më rëndë nga viti 2019 deri në vitin 2020, gjatë pandemisë COVID-19.
Për më tepër, me mbipeshën dhe obezitetin mbi prevalencën globale dhe në rritje, 50 vendet e rajonit duhet të rishikojnë angazhimet e tyre për t’i dhënë fund urisë dhe kequshqyerjes deri në vitin 2030, siç parashikohet nga Objektivat e Zhvillimit të Qëndrueshëm (SDGs).
Të dhënat dhe tendencat më të fundit janë tani të disponueshme në Përmbledhjen Rajonale të Sigurisë Ushqimore dhe të Ushqyerjes në Evropë dhe Azinë Qendrore, publikuar nga Organizata e Kombeve të Bashkuara për Ushqimin dhe Bujqësinë (FAO).
Në dy dekadat e fundit, vendet në rajonin e Evropës dhe Azisë Qendrore kanë bërë përparim të rëndësishëm në veprimet ndaj kequshqyerjes. Në mbarë botën, numri i njerëzve me konsum të pamjaftueshëm të ushqimit u rrit nga 8.4 për qind në 2019 në 9.9 për qind në vitin 2020, ndërsa në Evropë dhe Azinë Qendrore, mesatarja rajonale mbeti nën 2.5 për qind, për gati dy dekada.
Megjithatë, kjo shifër fsheh dallimet nënrajonale: ndërsa numri është i ulët në Bashkimin Evropian, Shoqatën Evropiane të Tregtisë së Lirë dhe midis vendeve evropiane të Shteteve të Pavarura të Komonuelthit, rritje të vogla janë vërejtur në Kaukaz, Azinë Qendrore dhe Ballkanin Perëndimor në dy vitet e fundit.
“Pandemia ka pasur një efekt negativ në sigurinë ushqimore në rajonin e Evropës dhe Azisë Qendrore,” tha Ndihmësdrejtori i Përgjithshëm dhe Përfaqësuesi Rajonal i FAO-s, Vladimir Rakhmanin në parathënien e botimit. “Në këtë këndvështrim raporti kërkon të vlerësojë sesi treguesit e sigurisë ushqimore dhe të ushqyerjes në rajon, nënrajon dhe vendet respektive kanë ndryshuar nën hijen e pandemisë dhe të monitorojë progresin e rajonit drejt arritjes së SDG-ve.”
Në nivel global, viti 2020 u godit nga shpërthimi i pandemisë COVID-19 dhe nga ndërprerjet që rezultuan në tregje, tregtinë dhe zinxhirët e furnizimit me ushqime. Në Evropë dhe Azinë Qendrore, numri i njerëzve me pasiguri ushqimore u rrit me 7 milionë në 2020 në 22 milionë (ose rreth 2.4 për qind e popullsisë), ndërsa ata që përjetojnë pasiguri ushqimore në mënyrë të moderuar ose të rëndë (që nuk kanë akses në ushqim të sigurt, ushqyes dhe adekuat) u rrit me 14 milionë në 111 milionë (11.9 për qind e popullsisë totale). Ndërsa kjo është një mesatare rajonale, proporcionet në Ballkanin Perëndimor, Azinë Qendrore dhe Kaukaz janë më të larta.
“Në përgjigje të politikave ndaj përballimit të pandemisë që ndryshojnë shumë sipas nivelit të të ardhurave dhe vullnetit politik të secilit vend, pabarazitë kombëtare dhe nënrajonale në aksesin në ushqim janë të sigurta që do të rriten,” tha Rakhmanin. “Kjo duhet të trajtohet për të siguruar që rajoni i Evropës dhe Azisë Qendrore të ecë përpara në arritjen e ushqimit dhe ushqyerjes mjaftueshëm për të gjithë, me një zotim për të mos lënë askënd pas.“
Një vështrim më i thellë i treguesve të të ushqyerit
Është bërë përparim në reduktimin e formave të ndryshme të kequshqyerjes, duke përfshirë (në shumicën e vendeve të rajonit) shtatzaninë e fëmijëve, humbjen e fëmijëve dhe peshën e ulët të lindjes. Megjithatë, Evropa dhe Azia Qendrore janë në një pozitë më të keqe për sa i përket ushqyerjes ekskluzive me gji, mbipeshës së fëmijëve dhe obezitetit tek të rriturit. Të dhënat dhe tendencat janë alarmante për obezitetin tek të rriturit në të gjitha nënrajonet dhe pandemia mund ta përkeqësojë më tej problemin. Pavarësisht përmirësimeve të fundit në uljen e mbipeshës tek fëmijët, rajoni, me 7.1 për qind, mbetet mbi mesataren botërore.
“Edhe përpara pandemisë, situata në Kaukaz dhe Azinë Qendrore ishte tashmë vulnerabël dhe u bë edhe më shumë në vitin 2020,” tha Cheng Fang, ekonomist i FAO-s dhe autori kryesor i raportit. “Rezistenca e të gjithë rajonit varet nga ofrimi i përpjekjeve solide në këto nënrajone që cënohen. Për shembull, shkalla në rritje e obezitetit të të rriturve po përbën një problem jo vetëm në vendet me të ardhura të larta, por edhe në vendet me të ardhura të ulëta dhe të mesme të rajonit.”
Prevalenca e anemisë në mesin e grave në moshën riprodhuese vitet e fundit mbeti në 17.4 përqind, si në vitin 2000, me norma më të larta në disa vende të Kaukazit dhe Azisë Qendrore afër ose edhe mbi mesataren botërore prej 29.9 përqind.
Për sa i përket ushqyerjes ekskluzive me gji, rajoni, veçanërisht nënrajoni i Kaukazit dhe Azia Qendrore, ka bërë përparim të konsiderueshëm (nga 31.1 përqind në 41.7 përqind nga 2012 në 2019), edhe pse prevalenca mbetet nën mesataren globale.
Të dhënat globale për peshën e ulët të lindjes kanë treguar një rënie të vazhdueshme që nga viti 2000 dhe tendenca rajonale duket se ka ndjekur të njëjtin model, por i ngadaltë, me prevalencë rajonale (6.9 përqind) rreth gjysmës së nivelit global. Në rajon, as vendet me të ardhura të larta dhe as vendet me të ardhura më të ulëta nuk e kanë ulur ndjeshëm prevalencën e peshës së ulët të lindjes.
Më shumë detaje janë të disponueshme në edicionin rajonal të vitit 2021 të raportit kryesor të FAO-s, i cili, duke përdorur të dhënat më të fundit të urisë dhe kequshqyerjes, gjurmon përparimin e Evropës dhe Azisë Qendrore drejt përmbushjes së Objektivave Globale të Qëndrueshmërisë, me vëmendje të veçantë tek objektivat e Zero Urisë të SDG 2./ProBizz.al
