Inflacioni po rritet pothuajse kudo në vitin 2022.
Tensionet gjeopolitike po shkaktojnë kosto të larta të energjisë, ndërsa ndërprerjet nga ana e ofertës po shtrembërojnë gjithashtu çmimet e konsumit. Rezultati përfundimtar është se pothuajse gjysma e vendeve në mbarë botën po shohin norma inflacioni dyshifrore ose më të larta.
Me forcat e reja makroekonomike që formësojnë ekonominë globale, infografia e mësipërme tregon vendet me normat më të larta të inflacionit, duke përdorur të dhënat nga Trading Economics.
Inflacioni dyshifror në vitin 2022
Siç tregon tabela e mëposhtme, vende të panumërta po lundrojnë në nivele rekord të inflacionit. Disa madje po përballen me norma inflacioni treshifror. Në nivel global, Zimbabve, Libani dhe Venezuela kanë normat më të larta në botë.
Ndërsa presionet mbi çmimet rriten, 33 banka qendrore të gjurmuara nga Banka e Shlyerjeve Ndërkombëtare (nga 38 gjithsej) kanë rritur normat e interesit këtë vit. Këto rritje të koordinuara të normave janë më të mëdhatë në dy dekada, duke përfaqësuar fundin e një epoke të normave të interesit të ulëta.
Duke shkuar në vitin 2023, bankat qendrore mund të vazhdojnë këtë zhvendosje drejt politikave agresive pasi inflacioni mbetet në mënyrë agresive të lartë.
Roli i çmimeve të energjisë
I shtyrë nga lufta në Ukrainë, inflacioni i energjisë po rrit koston e jetesës në mbarë botën.
Që nga tetori 2020, një indeks i çmimeve globale të energjisë – i përbërë nga nafta bruto, gazi natyror, qymyri dhe propani – është rritur në mënyrë drastike.
Krahasuar me mesataren e vitit 2021, çmimet e gazit natyror në Evropë janë gjashtëfishuar. Çmimet reale evropiane të energjisë elektrike shtëpiake janë rritur me 78% dhe çmimet e gazit janë rritur edhe më shumë, në 144% krahasuar me mesataret 20-vjeçare.
Mes konkurrencës globale për furnizimet me gaz natyror të lëngshëm, presionet e çmimeve ka të ngjarë të qëndrojnë të larta, edhe pse ato kanë rënë kohët e fundit. Pasoja të tjera të dëmshme të goditjes së energjisë përfshijnë paqëndrueshmërinë e çmimeve, tendosjen ekonomike dhe mungesën e energjisë.
Inflacioni dyshifror: a do të zgjasë?
Nëse historia është një shembull, zbutja e çmimeve në rritje mund të zgjasë të paktën disa vjet akoma.
Merrni inflacionin shumë të lartë të viteve 1980. Italia, e cila arriti të luftojë inflacionin më shpejt se shumica e vendeve, e uli inflacionin nga 22% në 1980 në 4% në 1986.
Nëse normat globale të inflacionit, të cilat lëvizin rreth 9.8% në 2022, do të ndiqnin këtë kurs, do të duhej të paktën deri në vitin 2025 që nivelet të arrinin objektivin prej 2%.
Vlen të përmendet se inflacioni ishte gjithashtu shumë i luhatshëm gjatë kësaj dekade. Konsideroni se si ra inflacioni në pjesën më të madhe të botës së pasur deri në vitin 1981, por u rrit përsëri në vitin 1987 mes çmimeve më të larta të energjisë. Kryetari i Rezervës Federale, Jerome Powell foli për paqëndrueshmërinë e inflacionit në mbledhjen e tyre të nëntorit, duke treguar se inflacioni i lartë ka një shans për të ndjekur një periudhë me inflacion të ulët.
Ndërsa Rezerva Federale parashikon që inflacioni i SHBA-së të bjerë më afër objektivit të tij prej 2% deri në vitin 2024, rruga përpara mund të bëhet ende shumë më e vështirë nga tani dhe atëherë.
Burimi: Visual Capitalist
