60% e rezervave të naftës dhe gazit dhe 90% e qymyrit duhet të qëndrojnë nën tokë nëse duam të kontrollojmë ngrohjen globale nën 1.5°C, siç sugjerohet nga marrëveshjet ndërkombëtare të Parisit (COP21, 2015). Me pak fjalë, ky është përfundimi i një studimi të botuar në Nature, bazuar në një analizë të kujdesshme të furnizimit dhe kërkesës globale të energjisë.
Është një “vlerësim i tmerrshëm, por realist” i asaj që thotë kërkimi shkencor në lidhje me të, thonë studiuesit. Skenari i së ardhmes, pra, lë shumë më pak hapësirë për nxjerrjen e karburanteve fosile sesa llogaritet, dhe shumë më pak hapësirë edhe në lidhje me “dëshirat” e prodhuesve dhe industrisë. Në nivel global, studiuesit llogaritën, prodhimi i karburanteve fosile pritej të arrinte kulmin në vitin 2020 dhe të binte në mënyrë të qëndrueshme 3% në vit deri në vitin 2050.
“Gjatë kohës së pandemisë Covid ne kemi parë një rënie të mprehtë të kërkesës dhe prodhimit, të cilat tani po shërohen shumë shpejt,” thotë Steve Pye (UCL Energy Institute, London), një nga studiuesit, ndërsa James Price (UCL) shkon më thellë: “Studimi ynë bazohet në një model të vendosur për të përmbushur kërkesat për energji nga tani deri në vitin 2100 pa emetuar shumë dyoksid karboni. Rezultati na tregon se një reduktim i shpejtë i përdorimit të lëndëve djegëse fosile është i nevojshëm, duke e lënë sa më shumë nën tokë”.
Studimi gjithashtu tregon se rënia globale e prodhimit të naftës dhe gazit të kërkuar deri në vitin 2050 – për të përmbushur emetimet e pritshme të karbonit për atë vit – mund të arrihet vetëm nëse shumë rajone të planetit arrijnë kulmin e prodhimit brenda shumë pak vitesh. Shumë projekte të nxjerrjes së karburanteve fosile të planifikuara tashmë ose në veprim rrezikojnë të rrezikojnë mundësinë e arritjes së kufijve të rënë dakord ndërkombëtarisht për ngrohjen globale të vendosur nga marrëveshjet e Parisit 2015. Prandaj, lëndët djegëse fosile, jo vetëm që nuk duhet të nxirren, por as nuk duhet të shikoni më për to. “Është një pamje e zymtë,” thonë shkencëtarët, “por ka shumë të ngjarë edhe madje është një nënvlerësim i asaj që duhet bërë”.
Nënvlerësimi sepse bilanci i karbonit, siç përcaktohet me modelin e zbatuar nga studiuesit, nuk do të jepte siguri absolute se planeti nuk do të kalojë 1.5°C fatale, por vetëm një probabilitet 50% që nuk do të ndodhë. Kjo ndodh sepse mënyrat në të cilat klima reagon ndaj ndryshimeve të rëndësishme – siç është zvogëlimi i dyoksidit të karbonit në atmosferë – në një kohë shumë të shkurtër janë ende të panjohura. Kjo është arsyeja pse “për të siguruar siguri më të madhe se klima stabilizohet në temperaturën aktuale, është thelbësore që karboni të mbetet aty ku është, pra në tokë”.
Studiuesit theksojnë se disa kombe po punojnë seriozisht në këtë drejtim, madje edhe me politika të guximshme kombëtare, duke përfshirë, për shembull, një përputhje të synimeve të dëshiruara nga Kosta Rika dhe Danimarka që do të paraqitet në Konferencën e Kombeve të Bashkuara për Ndryshimet Klimatike, e cila është mbajtur në Glasgow (COP26, tetor/nëntor 2021), i cili do t’u kërkojë shteteve anëtare të ndalojnë eksplorimin e lëndëve djegëse fosile ende të pranishme nën tokë. (Focus)
Burimi: SCAN
