Virusi i lisë së majmunit, i cili tani është diagnostikuar në qindra njerëz në 26 vende, mund të ketë qarkulluar në heshtje për vite me radhë përpara shfaqjes së tij të papritur në mbarë botën, spekulojnë disa shkencëtarë.
Ekspertët e sëmundjeve infektive dhe shkencëtarët në laboratorët gjenetikë po kërkojnë urgjentisht të dhëna për të shpjeguar pse një virus që është gjetur në Afrikën Perëndimore për gjysmë shekulli dhe zakonisht nuk përhapet lehtësisht nga personi në person, bëri një pamje kaq dramatike dhe shqetësuese në muajin e kaluar.
“Mund të ketë pasur një transmetim të pazbuluar për një kohë,” tha Dr. Rosamund Lewis, drejtuesi teknik i Organizatës Botërore të Shëndetësisë për linë e majmunëve gjatë një konference të mërkurën. “Ajo që ne nuk e dimë është se sa kohë mund të ketë kaluar. Nuk e dimë nëse janë javë, muaj apo ndoshta disa vite.”
Në Universitetin e Leuven në Belgjikë, profesori i virologjisë Marc Van Ranst i tha NBC News se sekuenca e laboratorit të tij zbuloi mutacione gjenetike të virusit që ishin “të kufizuara”.
“Të gjithë janë të interesuar për gjenome më të plota për të marrë një ide rreth një pyetjeje mjaft të rëndësishme: Sa kohë kanë qarkulluar këta viruse nën radar?” tha Van Ranst. “Unë mendoj se askush nuk beson se kjo u hap nga Afrika disa javë më parë.“
Shkencëtarët e Universitetit të Edinburgut së fundmi renditën mostrat nga shpërthimi dhe postuan gjetjet e tyre më 30 maj. Mostrat që ata hetuan erdhën nga një version i lisë së majmunit që u identifikua në Singapor, Izrael, Nigeri dhe Mbretërinë e Bashkuar midis 2017 dhe 2019.
Ndërsa hetuesit identifikuan një “numër të papritur të madh” ndryshimesh në kodin gjenetik të virusit që nga ajo kohë, disa ekspertë nuk besojnë se ndryshime të tilla shpjegojnë domosdoshmërisht gjerësinë e shpërthimit aktual.
Në Afrikë, shumica e rasteve njerëzore të lisë së majmunëve kanë ndodhur historikisht përmes ekspozimit ndaj kafshëve të infektuara si brejtësit dhe jo përmes transmetimit nga personi në person.
“Ajo që ka të ngjarë të ketë ndodhur është se një sëmundje infektive endemike nga Afrika e gjeti rrugën e saj në një rrjet social dhe seksual dhe më pas u ndihmua shumë nga ngjarje të mëdha përforcuese, si raves në Belgjikë, për t’u përhapur në të gjithë botën,” tha Dr. Amesh A. Adalja, një studiues i lartë në Qendrën Johns Hopkins për Sigurinë Shëndetësore.
“Dhe më pas,” shtoi Adalja, “për shkak se po transmetohet përmes kontaktit të ngushtë në kontaktet seksuale, shumë nga lezionet po ngatërrohen me infeksione të tjera seksualisht të transmetueshme, të cilat mund të vonojnë diagnozën.”
Rritja e vigjilencës nga autoritetet e shëndetit publik, ofruesit e kujdesit shëndetësor dhe individët në mbarë botën kanë përmirësuar në mënyrë dramatike zbulimin në javët e fundit.
“Sa herë që filloni të kërkoni për një sëmundje që është e re në një popullatë, gjen shumë, shumë raste të tjera,” Dr. David Heymann, një profesor në Shkollën e Higjienës dhe Mjekësisë Tropikale në Londër, i cili më parë udhëhoqi Programin e OBSH-së për Sëmundjet e reja dhe të tjera ngjitëse, tha për NBC News.
Heymann mbështeti teorinë se sëmundja mund të ketë qenë e pranishme në disa popullata për disa vite jashtë 11 vendeve të Afrikës Qendrore dhe Perëndimore ku virusi është bërë endemik. Rastet mund të qarkullojnë fshehurazi mes njerëzve jashtë komunitetit global të homoseksualëve, sugjeroi ai.
“Shqetësimi është të shikojmë vetëm në një popullatë sesa të shohim më gjerësisht,” tha ai.
Burimi: CNBC
