Ndryshimi i klimës mund të bëjë që 4% e prodhimit vjetor ekonomik global të humbasë deri në vitin 2050 dhe të godasë në mënyrë disproporcionale shumë pjesë më të varfra të botës, ka vlerësuar një studim i ri i 135 vendeve.
Firma e vlerësimit S&P Global, e cila u jep vendeve vlerësime të kreditit bazuar në shëndetin e ekonomive të tyre, publikoi një raport të martën duke parë ndikimin e mundshëm të rritjes së nivelit të detit dhe valëve më të rregullta të të nxehtit, thatësirave dhe stuhive.
Në një skenar bazë ku qeveritë i shmangen kryesisht politikave të reja të ndryshimeve klimatike – të njohura si “RCP 4.5” nga shkencëtarët – vendet me të ardhura të ulëta dhe të mesme të ulëta ka të ngjarë të shohin mesatarisht 3.6 herë më të mëdha humbje të produktit të brendshëm bruto sesa ato më të pasura.
Ekspozimi i Bangladeshit, Indisë, Pakistanit dhe Sri Lankës ndaj zjarreve, përmbytjeve, stuhive të mëdha dhe gjithashtu mungesës së ujit nënkuptojnë se Azia Jugore ka 10%-18% të PBB-së në rrezik, afërsisht trefishuar atë të Amerikës së Veriut dhe 10 herë më shumë se rajoni më pak i prekur, Evropa.
Azia Qendrore, Lindja e Mesme dhe Afrika Veriore dhe rajonet e Afrikës Sub-Sahariane përballen gjithashtu me humbje të konsiderueshme. Vendet e Azisë Lindore dhe Paqësorit përballen me nivele të ngjashme ekspozimi si Afrika Sub-Sahariane, por kryesisht për shkak të stuhive dhe përmbytjeve në vend të valëve të të nxehtit dhe thatësirës.
“Në shkallë të ndryshme, kjo është një çështje për botën,” tha analisti më i lartë i kredive të qeverisë S&P, Roberto Sifon-Arevalo. “Një gjë që me të vërtetë del jashtë është nevoja për mbështetje ndërkombëtare për shumë nga këto pjesë (më të varfra) të botës”.
Vendet rreth ekuatorit ose ishujt e vegjël priren të jenë më të rrezikuara, ndërsa ekonomitë më të varura në sektorë të tillë si bujqësia ka të ngjarë të preken më shumë sesa ato me sektorë të mëdhenj të shërbimeve.
Për shumicën e vendeve, ekspozimi ndaj dhe kostot nga ndryshimet klimatike janë tashmë në rritje. Gjatë 10 viteve të fundit, vetëm stuhitë, zjarret dhe përmbytjet kanë shkaktuar humbje prej rreth 0.3% të PBB-së në vit në nivel global sipas firmës së sigurimeve Swiss Re.
Organizata Botërore Meteorologjike (WMO) llogarit gjithashtu se, mesatarisht, një fatkeqësi e lidhur me motin, klimën ose ujin ka ndodhur çdo ditë diku në botë gjatë 50 viteve të fundit, duke shkaktuar 115 vdekje ditore dhe mbi 202 milionë dollarë humbje ditore.
Sifon-Arevalo i S&P tha se disa vende kanë pësuar tashmë ulje të vlerësimit të kredisë për shkak të motit ekstrem, si disa ishuj të Karaibeve pas uraganeve të mëdha.
Por ai tha se të dhënat e reja nuk do të futeshin në modelet e vlerësimit sovran të firmës, pasi kishte ende shumë pasiguri, si për shembull se si vendet mund të përshtateshin me ndryshimet.
Një studim vitin e kaluar nga një grup universitetesh në Mbretërinë e Bashkuar që shikonte një rritje më ekstreme të temperaturave globale, parashikoi se mbi 60 vende mund të shihnin uljen e vlerësimeve të tyre për shkak të ngrohjes globale deri në vitin 2030.
Disa ekspertë kanë sugjeruar gjithashtu një shkallë rrëshqitëse për vlerësimet, ku vendet me ekspozim të lartë do të kenë një pikë krediti për rreth 10 vitet e ardhshme dhe një tjetër për më tej në të ardhmen, kur problemet ka të ngjarë të jenë problematike.
“Ne përpiqemi të tregojmë se çfarë është e rëndësishme dhe ku,” tha Sifon-Arevalo. “Por ne nuk e vlerësojmë sipas një skenari të rastit më të keq, ne e vlerësojmë sipas një skenari bazë.”
Burimi: Reuters
