Pas 20 vjet negociatash, Organizata Botërore e Tregtisë po përshpejton një përpjekje për t’i dhënë fund 22 miliardë dollarë në subvencione qeveritare që mbështesin industritë e peshkimit, një nxitës kryesor i rënies së rezervave të peshkut në të gjithë botën.
Aktualisht, sipas Organizatës së Kombeve të Bashkuara për Ushqimin dhe Bujqësinë, rreth 34% e popullatave globale të peshqve janë mbishfrytëzuar. Në vendet më pak të zhvilluara, peshqit përbëjnë mbi 25% të konsumit të proteinave; në bashkësitë bregdetare, mund të jetë deri në 80%. Megjithatë, vendet më të pasura subvencionojnë flotat industriale që tejkalojnë peshkatarët në shkallë të vogël në vendet e varfëra.
Në qoftë se nuk bëhet diçka, ambientalistët paralajmërojnë se ritmi i mbipeshkimit kërcënon një krizë globale të urisë të paparë dhe katastrofë ekologjike.
Këtë vit, Drejtoresha e re e Përgjithshme e OBT-së Ngozi Okonjo-Iweala, një ekonomiste nigeriane, e cila është gruaja e parë dhe afrikane që mban pozicionin, e bëri çështjen përparësinë e saj kryesore, me një konferencë të caktuar për korrikun që mund të ndihmojë në nënshkrimin e një marrëveshje ndërkombëtare. Isabel Jarrett, menaxherja e programit të Reduktimit të Subvencioneve të Dëmshme të Peshkimit në The Pew Charitable Trusts, tha për negociatat: “Ne jemi më afër se kurrë më parë për një marrëveshje.“
Por ofertat nga disa kombe për përjashtime dhe boshllëqe mund të rrezikojnë efektivitetin e saj në një moment kritik për oqeanet e planetit.
Kombet duke synuar për të mbrojtur aksesin në ushqim dhe ekonomitë lokale kanë derdhur para në peshkim për dekada, duke inkurajuar shterimin e vazhdueshëm të burimeve duke mundësuar zgjerimin e peshkimit.
Në vitet 1970, vetëm 10% e burimeve të njohura të peshkut në botë u mbipeshkuan, një shifër që tregon më shumë se trefishim. Sidoqoftë, industria vazhdon të kap të njëjtën sasi peshku si dekada më parë: Peshkimi global ka qenë rreth 81 milion tonë në vit që nga vitet 1990. Pjesa më e madhe e tyre drejtohet nga subvencionet.
Për ironi të fatit, ulja e presionit të peshkimit do të lejojë rezervat të rikthehen, duke përmirësuar sigurinë globale të ushqimit, një konsideratë kritike duke pasur parasysh që popullsia globale është rritur me më shumë se 2.4 miliardë që nga viti 1990. Nëse qeveritë përfundojnë subvencionet, më shumë se 35 milion tonë metra peshk, ose 12.5% nga të gjithë peshqit në det, mund të restaurohen deri në vitin 2050, sipas studiuesve.
“Në terma afatshkurtër, sigurimi i fondeve për të ndërtuar një anije të re ose për të ulur koston e karburantit duket pozitiv, por thjesht inkurajon peshkatarët që të peshkojnë shumë”,-tha Jarrett. “Në disa vende ka të ngjarë të ketë një mundim afatshkurtër, por një marrëveshje do të na mundësojë që të kemi qëndrueshmëri afatgjatë të rezervave të peshkut.“
Përpjekjet kombëtare për të mbrojtur industritë e peshkimit duke inkurajuar ndërtimin e anijeve shtrihen në vitet 1950, tha Andrés Cisneros-Montemayor, një ekonomist i burimeve në Universitetin e Kolumbisë Britanike. Këto ditë, pesë ofruesit më të mëdhenj të subvencioneve janë Kina, Sh.B.A, Bashkimi Europian, Japonia dhe Koreja e Jugut, të cilat bashkohen për të dhënë më shumë se 50% të subvencioneve të peshkimit.
“Ne e ndërtuam plotësisht kapacitetin tonë për të peshkuar. Ende ekzistonte ideja që oqeanet ishin disi të pashtershme,”-tha Cisneros-Montemayor për përpjekjet e hershme për të inkurajuar peshkimin. “Tani, subvencionet kërkohen për të mbajtur një fitim në shumë komunitete të peshkimit.” Pa subvencione, deri në 54% të rezervave të peshqve në oqean nuk do të ishin fitimprurëse, sipas një studimi të vitit 2018.
Shitësit me pakicë që kërkojnë të zbutin konsumatorët e ndërgjegjshëm për mjedisin po bëjnë presion për t’i dhënë fund subvencioneve gjithashtu. Walmart, për shembull, ka vendosur një qëllim që të gjithë peshqit e freskët dhe të ngrirë që shet të jenë të certifikuar nga Këshilli i Mbikëqyrjes Detare, një grup i cili promovon peshkimin e qëndrueshëm. “Ka shumë anije dhe nuk ka peshk të mjaftueshëm“,-tha Sarah Thorn, drejtoreshë e lartë e çështjeve të qeverisë globale në Walmart. “Është zhgënjyese për ne që qeveritë që përdorin subvencione minojnë punën që po bëjmë”.
Thorn ishte bashkëautor i një ese mendimi të Forumit Ekonomik Botëror shtatorin e kaluar ku bëhej thirrje për miratimin e marrëveshjes së OBT-së dhe shprehej keqardhje për mungesën e politikave që mund të kthejnë strategjitë tregtare në zgjidhje mjedisore. Por marrëveshja e propozuar përballet me disa pengesa të mëdha: vetë nënshkruesit.
Kombet e botës tashmë kanë treguar një gatishmëri për të injoruar mandate të tilla globale. Një afat i fundit i vitit 2020 i vendosur nga Qëllimi i Zhvillimit të Qëndrueshëm i KB 14.6, i cili gjithashtu kërkonte të ndalonte subvencionet e peshkimit, ka ardhur dhe ka mbetur i paplotësuar. “Në negociatat aktuale, pozicionet e ngulitura nga disa vende që kërkojnë përjashtime “rrezikojnë të sigurojnë mbajtjen e status quo-së sepse subvencionuesit më të mëdhenj nuk janë të gatshëm të marrin përgjegjësi të konsiderueshme“,-tha Jarrett.
Një pikë e pandërprerë në bisedimet e OBT-së ka qenë lloji i respektit ose përjashtimeve të dhëna kombeve më pak të zhvilluara. Kur bëhet fjalë për rregullimin e këtyre subvencioneve, “nëse përjashtohen vendet në zhvillim dhe ato më pak të zhvilluara, padyshim që do të jetë një problem“,-tha Daniel Voces de Onaíndi, drejtori menaxhues i Europêche, një lob evropian i peshkimit. “Ne nuk duam që vendet të ulin marrëveshjen.”
Për shembull, ai vuri në dukje shqetësimin e përhapur se Kina, e cila ka flotën më të madhe të peshkimit me ujë të largët në botë dhe është subvencionuesi më i madh i peshkimit, do të zgjedhë të vazhdojë negociatat duke u vetë-përcaktuar si një vend në zhvillim. Dhe pavarësisht nga perspektiva e marrëveshjes së OBT-së, qeveria ruse ka miratuar një program stimulues për të azhurnuar flotën e tyre dhe për të forcuar industrinë e saj të ndërtimit të anijeve. Rreth 43 anije ruse të peshkimit do të ndërtohen deri në fund të vitit 2025.
“Kombet e BE dhe të tjerët po kërkojnë përjashtime duke pretenduar se politikat e tyre ekzistuese për menaxhimin e rezervave të peshkut janë të mjaftueshme“,-tha Ignacio Fresco Vanzini, një konsulent i politikave detare me seli në Madrid, Spanjë. BE, për shembull, thekson se ka zvogëluar numrin e anijeve të peshkimit me 22,000 – megjithëse 75% e rezervave të peshkut në Mesdhe mbeten të mbipeshkuara. Ekziston një farë shqetësimi se, duke pasur parasysh pozicionet e ndryshme të disa kombeve, nxitja për një marrëveshje të OBT-së nga kjo verë mund të rezultojë në një marrëveshje më pak thelbësore.
“Ne pranojmë uljen e ngadaltë të subvencioneve, por jo këtë nocion që (vendet në zhvillim) duhet të përjashtohen plotësisht,”-tha Vanzini. “Një vend në zhvillim kurrë nuk do të jetë në gjendje të zhvillojë një flotë peshkimi për të konkurruar me Kinën ose BE dhe është e pavlefshme nëse nuk ka më peshq në det.”
Burimi: Bloomberg
