Konsumi global i barnave kundër depresionit (AD) është rritur në mënyrë dramatike në dy dekadat e fundit, me evropianët konsumatorët më të mëdhenj.
Përdorimi i ilaçeve kundër depresionit është rritur me gati dy herë e gjysmë nga viti 2000 në 2020 në 18 vende evropiane, sipas të dhënave të Organizatës për Bashkëpunim dhe Zhvillim Ekonomik (OECD).
Të dhënat e OECD tregojnë gjithashtu një rritje dramatike të ankthit dhe depresionit gjatë pandemisë COVID-19. A përdorin vendet më të lumtura më pak barna të AD? Si e shpjegojnë studiuesit rritjen e mprehtë të konsumit të antidepresantëve?
Të dhënat e OECD demonstrojnë konsumin e dozës së përcaktuar ditore (DDD) të “N06A-Antidepresantëve”. Ky grup “përfshin preparate të përdorura në trajtimin e depresioneve endogjene dhe ekzogjene”, sipas Organizatës Botërore të Shëndetësisë (OBSH).
Konsumi mesatar i antidepresantëve në 18 vende evropiane ishte 30.5 DDD për 1000 njerëz në ditë në vitin 2000 duke u rritur në 75.3 DDD në 2020, një rritje prej 147%.
Por kjo mesatare e përgjithshme fsheh pika fillestare shumë të ndryshme për përdorimin e antidepresantëve në vitin 2000 në vende të caktuara, duke filluar nga 6.4 DDD në Estoni deri në 70.5 DDD në Islandë.
Konsumimi i barnave kundër depresionit
Republika Çeke regjistroi rritjen më të lartë me 577 për qind, ndërsa u rrit vetëm me 38 për qind në Francë, duke e bërë ndryshimin më të ulët në këto vende midis viteve 2000 dhe 2020, megjithëse nga një nivel relativisht i lartë.
Ai u rrit me 304 për qind në Portugali, 256 për qind në Mbretërinë e Bashkuar, 208 për qind në Spanjë dhe 200 për qind në Gjermani në të njëjtën periudhë.
Rritje e konsumit të barnave kundër depresionit në 20 vitet e fundit
(Përqindja e ndryshimit midis 2000 dhe 2020)
Një vështrim më i afërt i pesë vendeve të zgjedhura – Franca, Gjermania, Portugalia, Spanja dhe Suedia – mbi 20 vjet tregon se si ndryshon përdorimi i ilaçeve kundër depresionit.
Ndërsa rritja është shumë e ulët në Francë, veçanërisht në 15 vitet e fundit, ajo u rrit në Portugali në dy dekadat e fundit.
Konsumimi i barnave kundër depresionit
(2000-2020)
Cilat vende kanë konsumin më të lartë të antidepresantëve?
Duke parë ndryshimet në dekadën e fundit, kemi të dhëna për 24 vende evropiane.
Në vitin 2020, konsumi i produkteve farmaceutike AD për 1000 njerëz në ditë varionte nga 20 DDD në Letoni në 153 DDD në Islandë. Pasohet nga Portugalia (131 DDD), MB (108 DDD në 2017), Suedia (105 DDD) dhe Spanja (87 DDD).
Në vitin 2020, përdorimi mesatar në këto 24 vende ishte 68 DDD. Tre vendet më të mëdha për nga popullsia, përkatësisht Turqia (49 DDD), Franca (55 DDD) dhe Gjermania (62 DDD) të gjitha shënuan përdorim nën mesataren.
A ka ndonjë lidhje midis lumturisë dhe përdorimit të antidepresantëve?
Përgjigja e shkurtër është jo. Të dhënat për vendet evropiane nuk sugjerojnë se sa më të lumtur janë njerëzit, aq më pak konsumojnë ilaçet kundër depresionit.
Islanda, e cila ishte vendi i dytë më i lumtur në botë në vitin 2020 sipas Raportit Botëror të Lumturisë, ka konsumin më të lartë të antidepresantëve në Evropë.
Suedia, e cila u rendit e gjashta në Raportin e Lumturisë, ka përdorimin e katërt më të lartë të antidepresantëve me 105 DDD.
Finlandezët, të cilët ishin kombi më i lumtur sipas raportit, përdorën 82 antidepresivë DDD, të cilat e vendosën Finlandën në vendin e shtatë nga 24 vende.
Letonia e cila ka konsumin më të ulët me 20 doza ditore renditet e 34-ta në Raportin Botëror të Lumturisë. Hungaria e cila pason Letoninë me 30 DDD ishte në vendin e 43-të në listën e lumturisë.
Konsumi i antidepresantëve është ulur vetëm në Danimarkë në 10 vitet e fundit
Konsumi i barnave të AD u rrit me 36.5 përqind midis 2010 dhe 2020 në 24 vende evropiane me përdorim mesatar ditor nga 49.8 DDD në 68 DDD. Danimarka është i vetmi vend që ka parë një rënie të përdorimit të antidepresantëve në dekadën e fundit me një rënie prej 4 për qind.
Ndryshimi në konsumin e barnave kundër depresionit në dekadën e fundit
(Përqindja e ndryshimit midis 2010 dhe 2020)
Estonia shënoi rritjen më të lartë me 133 për qind ndërsa konsumi u rrit vetëm me 2 për qind në Francë.
Ai u dyfishua në MB dhe u rrit me 50 për qind në Turqi. Ndryshimi ishte nën 25 për qind në 10 vende.
Po shpenzimet për ilaçe kundër depresionit?
Kostoja e shpenzimit të ilaçeve kundër depresionit është një barrë për qytetarët dhe vendet e tyre.
Në vitin 2020, Gjermania shpenzoi 812 milionë dollarë (783 milionë euro) për ilaqet kundër depresionit. Spanja (649 milionë dollarë ose 626 milionë euro) dhe Italia (456 milionë dollarë ose 440 milionë euro) janë vendet e tjera kryesore për shpenzimet për ilaqet kundër depresionit.
Shpenzimet për ilaçe kundër depresionit (2020)
Raporti i shpenzimeve për ilaqet kundër depresionit ndaj shitjeve totale farmaceutike sugjeron se është një kosto e konsiderueshme në disa vende.
Në vitin 2020, ilaçet kundër depresionit përbënin 4 për qind të shitjeve farmaceutike në Portugali, krahasuar me 2,7 për qind në Spanjë, 2,2 për qind në Austri, 1,9 për qind në Turqi dhe 1,4 për qind në Gjermani.
Shpenzimet për barnat kundër depresionit si % e shitjeve totale farmaceutike (2020)
Prevalenca e depresionit kronik në Evropë
Nuk ka të dhëna zyrtare të krahasueshme për përqindjen e njerëzve të raportuar me depresion kronik ose që konsultohen me një psikolog, psikoterapist ose psikiatër.
Megjithatë, rezultatet e sondazhit të publikuara nga Eurostat ofrojnë disa njohuri. Në vitin 2019 Eurostat zbuloi se 7.2 për qind e qytetarëve të BE-së raportuan se kishin depresion kronik që ishte vetëm një rritje e vogël krahasuar me vitin 2014 (+0.3 pikë përqindje).
Pjesa e popullsisë që raporton depresion kronik (2019)
Në vitin 2019, ndër vendet e BE-së, Portugalia (12.2 për qind) kishte përqindjen më të lartë të popullsisë që raportonte depresion kronik, e ndjekur nga Suedia (11.7 për qind), Gjermania dhe Kroacia (të dyja 11.6 për qind).
Përqindja e njerëzve që raportuan depresion kronik ishte më e ulëta në Rumani (1.0 përqind), Bullgari (2.7 përqind) dhe Maltë (3.5 përqind).
Është interesante se dy vendet kryesore Islanda (15.6 për qind) dhe Portugalia (12.2 për qind) në raportimin e depresionit kronik kishin gjithashtu konsumin më të lartë të antidepresantëve me 153 DDD dhe 131 DDD në vitin 2020 respektivisht.
Ndikimi i COVID në shëndetin mendor
Sondazhet e fundit të publikuara nga OECD zbuluan se shëndeti mendor është përkeqësuar ndjeshëm që nga fillimi i pandemisë COVID-19.
Nga marsi 2020 e në vazhdim, prevalenca e ankthit dhe depresionit u rrit në 15 vende të përzgjedhura të OECD-së, duke përfshirë disa evropiane.
Prevalenca e depresionit
Prevalenca e ankthit në fillim të vitit 2020 ishte dyfish ose më shumë se dyfishi i vërejtur në vitet e mëparshme në Belgjikë, Francë, Itali, Meksikë, Zelandën e Re, MB dhe SHBA.
Prevalenca e ankthit
Prevalenca e depresionit në fillim të vitit 2020 ishte gjithashtu dyfish ose më e madhe se dyfishi i vërejtur në vitet e mëparshme në Meksikë, Australi, Belgjikë, Kanada, Francë, Republikën Çeke, Meksikë, Suedi, MB dhe SHBA.
Megjithatë, duke qenë se metodat e anketimit ndryshojnë ndërmjet studimeve, nuk është e mundur të ofrohet ndonjë krahasim i fortë ndërmjet vendeve.
A u rrit konsumi i antidepresantëve gjatë COVID?
Ndërsa prevalenca e ankthit dhe depresionit u rrit ndjeshëm gjatë pandemisë COVID-19, a u rrit edhe konsumimi i ilaçeve kundër depresionit?
Ka një rritje prej 10 për qind ose më shumë në konsum midis 2019 dhe 2021 në 14 vendet e OECD-së për të cilat disponohen të dhëna. Për shembull, përdorimi u rrit me 22 për qind në Letoni në këto dy vite, por vetëm 1 për qind në Hungari.
Megjithatë, kjo është në sfondin e një tendence të qëndrueshme në rritjen e konsumit të antidepresantëve gjatë 20 viteve të fundit. Prandaj, nevojiten më shumë kërkime për të kuptuar çdo ndikim të mundshëm nga pandemia në këto rritje të fundit.
Pse rritet konsumi i antidepresantëve?
Ka një sërë shpjegimesh të mundshme për këtë rritje në dy dekadat e fundit.
Studiuesit që studiuan ndikimet në tendencat e përshkrimit të antidepresantëve në Mbretërinë e Bashkuar midis 1995 dhe 2011, sugjeruan se rritja mund t’i atribuohet njohjes së përmirësuar të depresionit, disponueshmërisë së barnave të reja të AD, ndryshimeve në qëndrimet e pacientit/GP, disponueshmërisë së terapive, udhëzimeve klinike në zhvillim dhe një zgjerimi të gamës së indikacioneve të trajtuara me AD.
Burimi: Euronews
