Dy javë pas pushtimit rus të Ukrainës dhe populli dhe forcat e armatosura të vendit vazhdojnë të ngrenë një rezistencë të pamohueshme – dhe pa dyshim të guximshme – kundër forcave ruse.
Por, me gjithë zemrën dhe guximin e Ukrainës për t’u përballur me sulme të shumta e të qëndrueshme nga ushtria ruse në veri, lindje dhe jug të vendit, shumë analistë dhe strategë besojnë se është vetëm çështje kohe para se Ukraina të pushtohet nga fuqia ushtarake e Moskës.
Ajo që vjen më pas për Ukrainën mund të jetë e zymtë, thonë këta ekspertë, me shumë njerëz që presin një konflikt të gjatë dhe të zgjatur, duke vënë në dukje se edhe në skenarin më pozitiv – që Rusia të tërheqë trupat e saj dhe Ukraina të mbetet një komb sovran – Evropa nuk ka gjasa të kthehet në status quo-në e paraluftës.
Një vështrim në rezultatet e mundshme për Ukrainën dhe çfarë mund të ndodhë në secilën prej tyre:
- Kontrolli fragmentar
Vëzhguesit e afërt të luftës Rusi-Ukrainë thonë se natyra e rrjedhshme dhe në ndryshim të shpejtë të konfliktit e bën të vështirë vlerësimin e asaj që do të ndodhë më pas në Ukrainë, me lëvizjet e ardhshme të Moskës dhe të Perëndimit të paparashikueshme.
Sidoqoftë, pritet gjerësisht që presidenti rus Vladimir Putin, duke urryer qeverinë aktuale pro-perëndimore të Ukrainës dhe aspiratat e saj për t’u bashkuar me BE-në dhe NATO-n, dëshiron të instalojë një regjim pro-rus në Kiev.
Se si dhe kur (dhe nëse) do të ndodhë kjo është e pasigurt, por skenari bazë i Grupit Eurasia për tre muajt e ardhshëm është që Rusia të fitojë “kontrollin e ngushtë të Ukrainës lindore, deri në lumin Dnipro” dhe të pushtojë kryeqytetin Kiev pas një rrethimi të zgjatur dhe krijimi i “një qeverie kukull të mbështetur nga Rusia”.
Kryetari i Grupit Eurasia, Cliff Kupchan dhe kolegët shtuan në një shënim të enjten se “një shtet ukrainas” ka të ngjarë të udhëhiqet nga Lviv, një qytet në perëndim të Ukrainës dhe afër kufirit me Poloninë, me qeverinë gjysmë të mërguar që ka të ngjarë të marrë “Mbështetje të madhe perëndimore.”
Analistët parashikuan flukse refugjatësh prej 5 deri në 10 milionë njerëz nga Ukraina në Evropën Perëndimore.
Dimitar Dilkoff | AFP | Getty Images
Në një skenar të tillë, Grupi Eurasia parashikoi që NATO, e cila deri më tani ka refuzuar të ndërhyjë ushtarakisht në konflikt (Ukraina nuk është anëtare e aleancës ushtarake), do të ofronte “ndihmë të rëndësishme ushtarake për shtetin perëndimor të Ukrainës dhe materiale [materiale ushtarake dhe pajisje] për të mbështetur kryengritjen në Ukrainën lindore.” Por ata shtuan se kjo mund të çojë në rrezikun e përplasjeve ajrore midis avionëve rusë dhe NATO-s.
Strategjia ushtarake e Rusisë ndonjëherë ka qenë e rrethuar me probleme logjistike, duke ngatërruar tablonë se cilat janë qëllimet kryesore ose të menjëhershme të Rusisë.
Deri më sot, vetëm një qytet ka rënë përfundimisht në duart e rusëve që nga fillimi i pushtimit në mëngjesin e hershëm të 24 shkurtit – Kherson – megjithëse të tjerë si Mariupol, në jug, duket se janë rrezikshëm afër mes mungesës së ushqimit, ujit dhe energjisë elektrike.
Rezistenca ndaj forcave ruse ka të ngjarë të bëhet më e ashpër ndërsa lufta përparon dhe Rusia tërhiqet nga ndalesat për të kapur më shumë territor.
Scott Boston, një analist i lartë i mbrojtjes në Rand Corp., i tha CNBC të premten se rusëve “u ka mbetur shumë fuqi luftarake dhe shumë kapacitet për të rritur dhunën, e cila duket se tashmë po ndodh. Kjo gjë me të vërtetë mund të zvarritet për një kohë të gjatë.”
- Pastrim dhe ndarje?
Disa analistë pajtohen se çdo kontroll i vogël mbi Ukrainën nga Rusia mund të çojë në një lloj ndarjeje të vendit, veçanërisht pasi Rusia po rrënjos fort në Ukrainën lindore – veçanërisht në rajonin e Donbasit ku njohu pavarësinë e dy republikave pro-ruse përpara pushtimit të saj në mbarë vendin.
Taras Kuzio, një studiues në Shoqërinë Henry Jackson, shkroi në një artikull për Këshillin Atlantik të enjten se Moska ka treguar se po synon “pushtimin e plotë ushtarak të Ukrainës pasuar nga një ndarje dhe një spastrim masiv i popullsisë civile.”
“Objektivi i dukshëm i Putinit është të zhdukë të gjitha gjurmët e identitetit ukrainas, ndërkohë që dënon vendin në një të ardhme të zymtë si një diktaturë ushtarake e mbyllur fort brenda një Perandorie të re Ruse. Ky vizion i tmerrshëm përputhet ngushtë me objektivat e deklaruara të vetë Putinit për fushatën aktuale ushtarake, së bashku me historinë e tij të gjatë të përbuzjes publike dhe armiqësisë ndaj shtetësisë ukrainase,” tha ai.
Ka shumë pyetje se kush mund të udhëheqë një regjim besnik në Ukrainë, një regjim që mund të ngjajë me atë të Aleksandër Lukashenkos të Bjellorusisë. Kuzio vuri në dukje se ka pasur spekulime rreth Moskës që kërkon të instalojë ish-presidentin ukrainas Viktor Janukoviç, të cilit iu hoqën kompetencat e tij nga ligjvënësit ukrainas gjatë Revolucionit Maidan të vitit 2014 dhe u arratis nga Kievi për në Rusi.
“Kjo do të ishte tërësisht në përputhje me propagandën e Kremlinit, i cili ka këmbëngulur për tetë vitet e fundit që Yanukovych u largua ilegalisht nga një grusht shteti i mbështetur nga perëndimi,” vuri në dukje Kuzio.
- Kryengritje
Shumica paralajmërojnë se ukrainasit do të vazhdojnë të luftojnë kundër çdo regjimi kukull, me konfliktin që do të zbresë në një kryengritje me ata ukrainas të mbetur në vend që përpiqen të rrëzojnë çdo regjim të tillë me çdo mjet në dispozicion.
Vëzhguesit e ngushtë të Rusisë si Tim Ash, një strateg i tregjeve në zhvillim në BlueBay Asset Management, kanë thënë se Rusia ka të ngjarë të përballet me një pushtim të gjatë, të zgjatur, të kushtueshëm dhe të dhimbshëm të Ukrainës.
“Duke supozuar se Putini fiton luftën ushtarake, pyetja prej trilion dollarësh është se si ai e fiton paqen në Ukrainë… Ukrainasit kanë pasur 30 vjet liri, gjë që u pëlqen, dhe si mundet Putini ta kthejë orën mbrapa në 91′ [kolapsi i Bashkimi Sovjetik] pa shtypje brutale, gjë që do ta bënte më tej atë dhe regjimin e tij kukull në Kiev, paria ndërkombëtare. Ky nuk është viti 1945, 1956 apo 1968 ku trupat sovjetike/NKVD [agjencia sovjetike e zbatimit të ligjit] i shtynë civilët të nënshtroheshin, por 2022”, tha Ash në komentet e dërguara me email më 25 shkurt, një ditë pasi Rusia pushtoi Ukrainën.
“Ukrainasit do të rezistojnë gjatë dhe fort edhe nëse betejat formale ushtarake përfundojnë. Dhe lajmet 24/7 dhe interneti do të ekspozojnë brutalitetin e Putinit për të gjithë.”
Dia Images | Getty Images
Sigurisht që ekziston mundësia që një kundërvajtje ukrainase të mos përbëjë një sfidë të rëndësishme për forcat ruse që mbeten në Ukrainë – në fund të fundit, mijëra luftëtarë janë civilë që kanë marrë armët dhe janë trajnuar me nxitim.
Analistë të tjerë paralajmërojnë për një “kënetë” – ku nuk ka zgjidhje të lehtë për atë që ka të ngjarë të jetë një Ukrainë e shkatërruar rëndë, ose për Rusinë – nëse një kryengritje vazhdon afatgjatë.
Në këtë skenar, strategët në programin e Qendrës Scowcroft për Strategjinë dhe Sigurinë të Këshillit Atlantik, Barry Pavel, Peter Engelke dhe Jeffrey Cimino, vunë në dukje se fitorja e Rusisë në Ukrainë do të ishte një “pirroke”, domethënë një fitore që nuk ia vlen të fitohet sepse kështu humbet shumë për ta arritur atë.
Në këtë skenar, strategët vunë në dukje se një kryengritje ukrainase mund të detyronte “një taksë të konsiderueshme, të qëndrueshme njerëzore dhe financiare për Rusinë”, pasi asaj do t’i kërkohej të kushtonte shumë më tepër nga burimet e saj për një periudhë shumë më të gjatë kohore nga sa kishte parashikuar. Ndërkohë, vendet e NATO-s “ka të ngjarë të ofrojnë ndihmë të fshehtë, por shumë të fuqishme mbrojtëse për rezistencën ukrainase”.
Në këtë skenar, “konflikti zbraz arkat dhe zgjidhjen e Moskës, duke detyruar përfundimisht një tërheqje pas shumë dhune dhe vdekjesh”, një rezultat që ka jehonë të pushtimit fatkeq, jopopullor dhe të kushtueshëm të Rusisë në Afganistan në 1979, një konflikt që zgjati 10 vjet. dhe çoi në vdekjen e 15,000 ushtarëve rusë.
Në këtë skenar, vunë në dukje strategët, Rusia do të kuptonte se “ka luftuar edhe një herë një luftë të pafitueshme, moçalin proverbial që ka bllokuar shumë shtete të fuqishme gjatë historisë”.
Ndërsa ky skenar mund të duket pozitiv për Ukrainën, me Rusinë duke u bërë një shtet i pafavorshëm në nivel global dhe duke u tërhequr pas një pushtimi të kushtueshëm, Ukraina do të “shkatërrohet” në proces, thanë strategët.
- NATO kundër Rusisë
Aleanca ushtarake perëndimore NATO ka refuzuar në mënyrë të përsëritur të ndërhyjë drejtpërdrejt në luftën Rusi-Ukrainë pasi një gjë e tillë ka të ngjarë ta sjellë atë në konflikt të drejtpërdrejtë me Moskën e cila, nga ana e saj, ka paralajmëruar se çdo vend që “ndërhyn” në atë që ajo e quan “Operacioni special ushtarak” në Ukrainë do të përballet me pasoja të patreguara.
Vendet në krahun lindor të BE-së (dhe NATO-s) si Polonia, Rumania dhe shtetet baltike, të cilat të gjitha kanë parë përforcuar vendosjet e tyre të NATO-s javët e fundit, janë jashtëzakonisht nervozë për mundësinë e përhapjes së konfliktit në territoret e tyre.
Nëse Rusia mbizotëron në Ukrainë, analistët duke përfshirë Ash kanë paralajmëruar për një “perde të re të hekurt” që do të zbresë në Evropën Lindore, duke krijuar dy blloqe gjeopolitike kundërshtare që kujtojnë ato në Luftën e Ftohtë – BE-ja (dhe vendet e NATO-s) në njërën anë të një kufiri potencialisht të militarizuar dhe Ukraina dhe vendet e tjera në orbitën politike të Rusisë (si Bjellorusia dhe Moldavia) nga ana tjetër.
Një situatë e tillë është një kuti e keqe në Evropë, tha Ian Bremmer, presidenti i Eurasia Group, në komentet e dërguara me email të hënën. Ai vuri në dukje se është një “jo-startues” për Perëndimin që të dërgojë trupa për të luftuar përkrah ukrainasve ose për të zbatuar një zonë të ndaluar fluturimi mbi Ukrainë “sepse kjo çon në konfrontim të drejtpërdrejtë midis trupave të NATO-s dhe ruse dhe rrjedhimisht rrezikon Luftën e Tretë Botërore”.
“Gjithçka më pak se kjo është lojë e ndershme: ju mund t’u dërgoni ukrainasve avionë luftarakë dhe sisteme të tjera të avancuara të armëve, t’i siguroni Ukrainës informacione në kohë reale mbi disponimin e forcave ruse dhe të merrni masa ekonomike pa kufizime për të shkatërruar ekonominë ruse,” tha ai.
“Por Bremmer beson se Putini ende e percepton këtë lloj ndihme “si akte lufte të ndërmarra nga Shtetet e Bashkuara dhe aleatët e NATO-s kundër Rusisë, që meritojnë hakmarrje”.
Bremmer tha se Rusia për këtë arsye mund të përdorë më shumë sulme indirekte, duke përfshirë sulmet kibernetike kundër infrastrukturës kritike, fushatat e dezinformimit dhe madje edhe sanksionimin e mundshëm të terrorizmit brenda dhe kundër vendeve të NATO-s.
“Mbetet shumë e pamundur që Rusia të nisë sulme të drejtpërdrejta ushtarake kundër forcave të NATO-s, duke pasur parasysh që NATO-ja e kupton se është një tela për një luftë më të gjerë… por mbështetje për sulmet terroriste çeçene në shtetet e vijës së parë të NATO-s që dërgojnë të gjitha këto armë? Kjo është çështje tjetër. NATO-ja nuk ka gjasa të përgjigjet drejtpërdrejt me sulme ushtarake kundër një fuqie bërthamore; mënyra e vetme për t’u përgatitur janë përpjekjet më të mëdha të inteligjencës për të parandaluar ose të paktën zbehur efektivitetin e përpjekjeve,” tha Bremmer.
Strategët me bazë në Evropën Lindore nuk kanë asnjë iluzion nëse NATO mund të tërhiqet në konflikt.
Michal Baranowski, drejtor i zyrës së Fondit Gjerman Marshall në Varshavë, i tha CNBC vetëm disa orë pas pushtimit të Rusisë se Putini “na tha se çfarë donte të bënte, ai dëshiron të ndryshojë qeverinë në Kiev dhe kur shtronte kërkesat e tij fliste për krahun lindor të NATO-s dhe pjesën tjetër të Evropës gjithashtu. Pra, shtrëngohuni, ne duhet të frenojmë jo vetëm sulmet ndaj Kievit, por edhe pjesën tjetër të linjave.”
“Bota ka ndryshuar. Nuk ka kthim prapa… ne jemi në një epokë krejtësisht të re,” tha ai.
“Ne jemi në një luftë shumë të gjatë, kjo nuk do të jetë e shkurtër, kjo nuk do të jetë vetëm për Ukrainën. … Kjo është ndoshta sfida më e madhe që ne po shohim në Evropë që nga Lufta e Dytë Botërore,” tha ai.
- Një mrekulli?
Analistët sigurisht pajtohen se një tërheqje e qartë e forcave të armatosura ruse nga Ukraina do të ishte rezultati më i mirë i mundshëm për vendin në situatën e tij të rëndë.
Analistët në Qendrën Scowcroft vunë në dukje se, në skenarin e tyre “më rozë” të mundshëm se si mund të përfundonte konflikti në Ukrainë, Ukraina mund të shihte aftësitë e saj mbrojtëse të forcuara nga NATO, duke lejuar rezistencën e saj ushtarake dhe civile “të kapërcejë shanset dhe të pengojë avancimin e Moskës drejt një ndalese.”
Në këtë skenar hipotetik, Putin do të pengohej të rrëzonte qeverinë e Kievit dhe të vendoste një regjim kukull, ndërkohë që “vendosmëria dhe aftësia e rezistencës ukrainase sjell një ngërç në fushën e betejës që favorizon mbrojtësit,” vunë në dukje strategët e Këshillit Atlantik Pavel, Engelke dhe Cimmino.
Në të vërtetë, në këtë skenar “mrekulli”, analistët thanë se Kremlini e kupton se Rusia “do të paguajë një çmim të tepruar” për pushtimin e saj në Ukrainë dhe, duke u përballur me perspektivën e një pengese të gjatë dhe të kushtueshme në Ukrainë, shoqëruar me kolapsin ekonomik dhe izolimin diplomatik, Putin do të urdhëronte një tërheqje të trupave të tij.
Megjithatë, edhe ky rezultat ku Ukraina mbetet një demokraci sovrane dhe NATO përballet me një situatë të përmirësuar sigurie, mund të jetë “e mbushur me rrezik”, paralajmëruan analistët.
“Lufta e shkurtër ka marrë mijëra jetë nga të dyja palët, duke lënë një hidhërim të gjerë pas saj. Dhe megjithëse një Ukrainë demokratike shfaqet e paprekur nëse jo e padëmtuar, fqinji i saj ende i rrezikshëm përballet me një të ardhme të pasigurt me peizazhin politik rus në një pikë kthese. Nëse vendi anon drejt autoritarizmit më të madh nën Putinin, ose larg tij krejtësisht, do të përcaktojë kryesisht se si do të sillet Rusia me pjesën tjetër të botës,” shtuan ata.
Burimi: CNBC
