Ministrat e BE-së kanë diskutuar një raund të gjashtë të mundshëm sanksionesh kundër Rusisë për pushtimin e saj në Ukrainë, por një embargo ndaj naftës ose gazit për të ndaluar financimin e makinës së luftës së Putinit vazhdon të ndajë bllokun.
Bashkimi Evropian ka paguar 35 miliardë euro për energjinë ruse që nga fillimi i luftës, tha kryediplomati i BE-së Josep Borrell. Në vitin 2021, BE importoi afërsisht 40% të gazit dhe 25% të naftës së saj nga Rusia.
Ka plane për një ndalim total të importeve të qymyrit rus, por vetëm nga gushti dhe vlera e tyre është shumë më e ulët se ajo e naftës dhe gazit.
Presidenti i Ukrainës Zelenskyy i ka kërkuar Bashkimit Evropian të vendosë sanksione ndaj naftës ruse dhe të caktojë një afat kohor për përfundimin e importeve të gazit nga vendi.
Brenda bllokut Gjermania, Italia, Austria dhe Hungaria në veçanti janë shumë të varura nga gazi rus.
Shtatëmbëdhjetë vende të BE-së i janë përgjigjur një oferte nga Komisioni Evropian për të ofruar ekspertizë teknike për t’i ndihmuar ata të heqin gradualisht varësinë e tyre nga karburantet fosile ruse.
Austria
Austria ka përjashtuar sanksionet për importet e naftës dhe gazit nga Rusia.
“Nëse sanksionet godasin veten më shumë se tjetrin, mendoj se kjo nuk është rruga e duhur,” tha Ministri i Financave Magnus Brunner më 4 prill.
Kancelari Karl Nehammer, i cili u takua me Vladimir Putin në Moskë më 11 prill, tha se ai pret më shumë sanksione të BE-së kundër Rusisë, por ai mbrojti kundërshtimin e vendit të tij për ndërprerjen e furnizimit me gaz.
“Për sa kohë që njerëzit po vdesin, çdo sanksion është ende i pamjaftueshëm,” tha ai.
Austria është ushtarakisht neutrale dhe jo anëtare e NATO-s.
Belgjika
Kryeministri belg Alexander De Croo ka bërë thirrje që sanksionet kundër Rusisë të jenë më të rënda për të pasur efekt në Kremlin.
Ai ka theksuar nevojën për transformimin e energjisë dhe për t’i dhënë fund varësisë nga karburantet fosile ruse, por nuk ka kërkuar një embargo.
“Ne nuk jemi në luftë me veten tonë,” tha De Croo në një samit në Bruksel më 25 mars. “Sanksionet duhet të kenë gjithmonë një ndikim shumë më të madh në palën ruse sesa në tonën”.
Ministri i financave i Belgjikës, Vincent Van Peteghem, tha më 4 prill se vendi i tij nuk është kundër veprimeve të synuara kundër naftës dhe qymyrit rus.
Bullgaria
Bullgaria është veçanërisht e varur nga gazi rus, marrëveshja e saj me Gazprom siguron pothuajse të gjitha nevojat e saj.
Megjithatë, në mars qeveria tha se nuk do të zhvillonte bisedime për rinovimin e kontratës 10-vjeçare që skadon në fund të këtij viti, në përputhje me strategjinë e BE-së.
Zëvendëskryeministri Assen Vasilev tha se vendi do të shikonte furnizime alternative. Një tubacion i ri me Greqinë do të bëhet funksional në vitin 2022 dhe Bullgaria ka arritur një marrëveshje për të marrë më shumë gaz nga Azerbajxhani.
Kroacia
Kryeministri kroat Andrej Plenkoviç thuhet se tha në një samit të fundit të BE-së se vendi kishte eliminuar pothuajse plotësisht varësinë e tij nga gazi rus duke ndërtuar një terminal të ri dhe duke kërkuar të rrisë kapacitetin në një tjetër.
Ai tha se do të dëshironte të shihte një perspektivë globale për të mbajtur një kapak mbi çmimet e gazit dhe e kishte ngritur çështjen me Presidenten e Komisionit të BE-së Ursula Von der Leyen.
Qipro
Qiproja shprehu rezerva ndërsa BE përgatiti plane për të ndaluar anijet ruse nga portet e BE, duke përmendur dëme të mundshme në sektorin e saj të transportit.
Ishulli nuk është i lidhur me rrjetin energjetik evropian dhe importon shumicën e naftës nga vendet e tjera të BE-së. Ministri i saj i Energjisë i ka përshkruar si një “ndryshues të lojës” projektet e reja të energjisë për të ofruar gaz nga Mesdheu lindor.
Republika Çeke
Republika Çeke është një nga vendet e BE-së që do të goditet më rëndë nga një embargo e plotë ndaj energjisë ruse, sipas Këshillit Francez të Analizës Ekonomike. Mendohet se një ndalim i plotë mund të shkaktojë një goditje në ekonomi me një për qind të prodhimit të saj ekonomik.
Qeveria ka thënë se po bën plane emergjence për të gjithë skenarët, përfshirë atë ku furnizimet nga Rusia janë ndërprerë.
Danimarka
Danimarka ka qenë në krye të vendeve evropiane që bëjnë thirrje për një transformim të madh të gjelbër për t’i dhënë fund varësisë së kontinentit nga karburantet fosile ruse. Paketa e BE-së “Fit for 55” kërkon shkurtime më të shpejta të emetimeve dhe përhapje të burimeve të rinovueshme, krahas rritjes së kursimeve të energjisë.
Vendi po kërkon gjithashtu burime alternative të gazit. Puna ka rifilluar në Danimarkë për projektin Baltic Pipe, një tubacion nga Norvegjia në Poloni. Pas një pezullimi nëntë-mujor mes shqetësimeve mbi ndikimin në jetën e egër, një leje u dha një javë pas pushtimit rus të Ukrainës për vazhdimin e ndërtimit.
Lidhja e planifikuar prej 900 kilometrash ka për qëllim kryesisht të ndihmojë Poloninë të zvogëlojë varësinë e saj nga gazi natyror rus.
Estonia
Qeveria e Estonisë ka pranuar publikisht të ndërpresë të gjitha lidhjet e gazit dhe naftës me Rusinë deri në fund të vitit – “në parim”. Kjo do ta vinte në hap me fqinjët baltik, Lituaninë dhe Letoninë, të cilët pretendojnë se kanë ndaluar të gjitha importet ruse të energjisë që nga fillimi i prillit.
Në mars, qeveria estoneze propozoi përdorimin e të ardhurave për gazin dhe naftën ruse për të ndihmuar në rindërtimin e Ukrainës, duke ndjekur modelin e programit të OKB-së Oil for Food (OIP) të vitit 1995, i cili u krijua në 1995. Kjo i lejoi Irakut të shiste naftë vetëm në këmbim për furnizime humanitare, si ushqime dhe ilaçe.
Finlanda
Në prill, kryeministrja finlandeze Sanna Marin shprehu dëshirën e saj për “të hequr qafe lëndët djegëse fosile ruse”, duke thënë se vazhdimi i importeve të energjisë nga Rusia “po mbështeste dhe financonte në të vërtetë” luftën.
Pavarësisht kësaj, aktivistët kanë vërejtur se si disa boshllëqe dhe dispozita në politikën finlandeze ende lejojnë importet ruse të energjisë, të tilla si një periudhë mospagimi prej katër muajsh për importet e qymyrit.
Greenpeace Suomi (Finlandë) vuri në dukje se një “zbrazëtirë tranziti” ka lejuar që produktet ruse të energjisë të hyjnë në Finlandë nga Siberia.
“Njerëzit po vriten”, tha Matti Liimatainen nga organizata. “Dhe ne po e financojmë atë.”
Franca
Në krahasim me ekonomitë e tjera të mëdha evropiane, Franca nuk është shumë e varur nga gazi dhe nafta ruse. Krahasuar me Gjermaninë dhe Italinë, të cilat importojnë 40 deri në 50 për qind të gazit të tyre nga Rusia, pjesa e Francës në gazin rus është vetëm 25 për qind, ku ofruesi kryesor i vendit është Norvegjia (35 për qind).
Qeveria e Francës ka treguar gatishmëri për të ndaluar importet e naftës ruse, me Ministrin e Financave Bruno Le Maire që i tha CNN France se “qëndrojnë gati të shkojnë më tej dhe të vendosin një ndalim të naftës”.
Ai shtoi se ishte “thellësisht i bindur se hapat e ardhshëm dhe diskutimet e ardhshme do të fokusohen në këtë çështje të ndalimit të naftës ruse”.
Gjermania
Gjermania, ekonomia më e madhe e Evropës, ka qenë një nga më të rezervuara për të shqyrtuar një embargo totale ndaj energjisë ruse. Kancelari Olaf Scholz ka paralajmëruar se një ndërprerje e papritur do ta zhyste “të gjithë Evropën në një recesion”.
Megjithatë, ministri gjerman i ekonomisë thotë se vendi tashmë e ka ulur varësinë e tij nga energjia ruse që nga pushtimi i Ukrainës.
Importet ruse të naftës kanë rënë nga 35% në 25%, dhe importet e gazit nga 55% në 40%, tha Robert Habeck.
Greqia
Kryeministri grek tha më 12 prill se po bëhen përpjekje për të përshpejtuar kërkimin e gazit për të reduktuar varësinë nga energjia ruse.
Vendi merr rreth 40% të nevojave të tij për energji nga Rusia.
Hungaria
Hungaria është shumë e varur nga energjia ruse dhe kryeministri i saj nacionalist kundërshton sanksionet – megjithëse ai ka miratuar ndalimin e qymyrit. Viktor Orbán është zotuar të vërë veton ndaj çdo përpjekjeje për të vendosur një embargo të energjisë sepse, sipas tij, kjo do të “vrasë” vendin e tij.
Irlanda
Irlanda është e lirë nga varësia e drejtpërdrejtë ruse energjetike. Ajo nuk importon asnjë gaz natyror nga vendi, pasi ka fushën e saj të gazit në brigjet e County Mayo. Pjesa tjetër – rreth 70 për qind – importohet nga Britania fqinje.
Falë pjesërisht kësaj lirie, qeveria irlandeze ka mbajtur një qëndrim të vendosur kundër Rusisë, duke shprehur mbështetjen e saj për sanksionet në mbarë BE-në. Duke folur në Bruksel, Ministri i Punëve të Jashtme Simon Coveney pretendoi se Irlanda kishte një qasje “maksimaliste” ndaj sanksioneve kundër Moskës.
Irlanda ka mbrojtur me zë të lartë ndërprerjen e të gjitha importeve të energjisë nga Rusia.
Ìtalia
Italia, një tjetër ekonomi e madhe e BE-së, e rriti varësinë e saj nga gazi rus gjatë viteve ndërsa u largua nga qymyri. Zyrtarët italianë thonë se Rusia furnizon 38% të gazit natyror të përdorur për energji elektrike dhe për industrinë e rëndë, duke përfshirë fabrikat e çelikut dhe letrës.
Ministri i Jashtëm Luigi Di Maio, i cili ka udhëtuar në vendet prodhuese të energjisë duke kërkuar alternativa, i tha agjencisë së lajmeve ANSA se “Italia nuk mund të vërë veton ndaj sanksioneve në lidhje me gazin rus“.
Por kryeministri Mario Draghi, i cili ka thënë se pagesat e gazit po financojnë luftën e Rusisë, nuk iu drejtua energjisë në një përgjigje publike ndaj qarkullimit të imazheve të trupave në rrugët e Ukrainës.
Më 11 prill, Italia nënshkroi një marrëveshje me Algjerinë për të reduktuar varësinë e saj nga karburantet fosile ruse. Algjeria është aktualisht furnizuesi i dytë më i madh i Italisë me gaz, duke dërguar 21 miliardë metra kub gaz në vend. Kjo krahasohet me 30 miliardë metër kub që merr nga Rusia.
Letonia
Së bashku me shtetet e tjera baltike, Letonia deklaroi se nuk është më e varur nga importet e gazit dhe naftës ruse. Qeveria e vendit ka mbrojtur sanksionet e lidhura me energjinë ndaj Rusisë.
Më 25 mars, kryeministri letonez Arturs Karins tha se vendet e tjera të BE-së duhet të konsiderojnë masa të tilla si një mënyrë për të ndaluar luftën në Ukrainë.
“Sanksionet e energjisë janë një mënyrë për të ndaluar hyrjen e parave në arkat e luftës së Putinit”, tha ai në Bruksel.
Lituania
Më 2 prill, Lituania tha se kishte ndaluar tërësisht importet e energjisë nga Rusia, duke e bërë atë vendin e parë në BE që ndërpreu lidhjet energjetike me Moskën.
Lituania ishte “vendi i parë i BE-së në mesin e vendeve furnizuese të Gazprom që fitoi pavarësinë nga gazi rus”, tha ministri i Energjisë Dainius Kreivys, duke shtuar se kjo ishte për shkak të “një politike koherente energjetike shumëvjeçare dhe vendimeve në kohë të infrastrukturës“.
Lëvizja u mbështet gjithashtu nga presidenti i Lituanisë, Gitanas Nauseda.
Luksemburgu
Luksemburgu aktualisht është i ndarë nëse do të synojë më tej importet e gazit dhe naftës ruse.
Megjithatë, Dukati i Madh e konsideron veten të përgatitur për një ndalim të mundshëm në mbarë BE-në të importeve të qymyrit nga Rusia.
Në radion lokale, ministri i Energjisë, Claude Turmes tha “për ne në Luksemburg [ky] nuk është problem, sepse mezi na nevojitet ndonjë.” Turmes gjithashtu postoi në Twitter më 22 mars se “rrethanat e jashtëzakonshme […] kanë nevojë për vendime të jashtëzakonshme – u bëj thirrje ministrave të IEA për të diskutuar planet e Dr Birol si për naftën ashtu edhe për gazin.“
Në një deklaratë zyrtare të dhënë për Euronews nga Ministria e Jashtme dhe e Çështjeve Evropiane më 14 prill, qeveria e Luksemburgut tha se “varësia [nga lëndët djegëse fosile ruse] duhet të reduktohet” dhe se asnjë sanksion nuk duhet “të përjashtohet”.
Por gjithashtu shtoi se asnjë veprim individual nuk do të ndërmerret për momentin. “Uniteti i të gjitha shteteve anëtare dhe vendosmëria për t’iu qasur çështjes së sanksioneve kanë qenë një faktor kyç i politikës sonë,” përfundoi deklarata.
Malta
Malta nuk varet nga importet e gazit dhe naftës ruse për energjinë e saj.
Duke folur për Times of Malta, ministrja e Energjisë Miriam Dalli tha se “si vend, kur bëhet fjalë për gazin natyror të lëngshëm, ne nuk jemi të varur nga Rusia”.
Ajo vuri në dukje se vendi mesdhetar nuk kishte kontrata energjetike me Rusinë. 17 për qind e energjisë malteze vjen nga rrjeti energjetik evropian, i cili është sjellë nga ishulli italian i Siçilisë.
Holanda
Përafërsisht 15 për qind e gazit që vjen në Holandë vjen nga Rusia.
Kryeministri holandez Mark Rutte pretendoi se Holanda nuk mund të ndërpresë të gjitha furnizimet me lëndë djegëse fosile nga Rusia, duke thënë se ata “kanë nevojë për furnizim” dhe kjo ishte “e vërteta e pakëndshme”.
Megjithëse dhoma e ulët e parlamentit ka kërkuar sanksione më të rrepta ndaj importeve ruse të energjisë, Financiele Dagblad, një gazetë financiare holandeze, argumentoi se kjo do të kishte një ndikim shkatërrues në ekonominë e vendit. Kjo është për shkak të madhësisë së saj të vogël dhe mbështetjes në zinxhirët evropianë të prodhimit, të cilët kërkojnë më shumë transport dhe kosto energjie.
Në një deklaratë zyrtare të dhënë për Euronews më 13 prill, qeveria tha se do të “paraqiste një plan përpara fundit të prillit për të hequr gradualisht gazin, naftën dhe qymyrin rus.” Ajo vuri në dukje masat e marra tashmë nga vendi për të reduktuar mbështetjen në energjinë ruse, si organizimi i një fushate për kursimin e energjisë.
Por shtoi: “Siguria e furnizimit me energji për të gjithë BE-në duhet të merret parasysh dhe duhen marrë masa në nivel evropian që të jenë efektive“.
Deklarata nuk zbuloi se qeveria kishte një plan të menjëhershëm për të sanksionuar tërësisht importet ruse të energjisë.
Polonia
Polonia është lidhur ngushtë me shtetet baltike duke rënë dakord të shkurtojë të gjitha importet e saj të energjisë ruse – edhe pse, në këtë rast, deri në fund të vitit.
Vendi i Evropës Lindore, i cili ka pranuar 2.5 milionë refugjatë ukrainas (më i larti në BE) mori afërsisht 40% të furnizimit të tij me gaz nga Rusia në vitin 2020.
Megjithatë, në një vendim që ai e përshkroi si “më radikalin” në Evropë, kryeministri polak Mateusz Morawiecki pretendoi se Polonia do të heqë gradualisht importet e qymyrit në muajt e ardhshëm dhe do të ndalojë naftën dhe gazin deri në dhjetor.
Portugalia
Qeveria portugeze ka thënë se është e gatshme të mbështesë sanksionet kundër importeve të gazit dhe naftës ruse.
Krahasuar me vendet e tjera të BE-së, Portugalia nuk mbështetet shumë në naftën dhe gazin rus. Ajo merr një pjesë dukshëm më të madhe të energjisë së saj nga burimet e rinovueshme, veçanërisht nga dielli.
Më 11 prill, ministri i jashtëm portugez João Gomes Cravinho tha se vendi do të mbështeste “intensifikimin” e sanksioneve ruse.
“Portugalia është në linjë me këtë lëvizje, e cila ka dimensione teknike që janë ende në diskutim, por Portugalia do ta mbështesë atë”, shtoi ai.
Qeveria portugeze ka bërë thirrje për një vendim në mbarë Evropën për të sanksionuar importet ruse të karburanteve fosile që në ditët e para të luftës.
Rumania
Rumania dhe tre vende të tjera të Evropës Qendrore Lindore – Hungaria, Sllovakia dhe Polonia – kanë rënë dakord për një partneritet strategjik për të zhvilluar më tej rrjetet e tyre të hidrogjenit dhe për të reduktuar nevojën për importet ruse të energjisë.
Në fillim të këtij muaji, kompania më e madhe e energjisë rumune, OMV Petrom, ndaloi importin e naftës bruto nga Rusia, duke besuar se një ndalim në mbarë BE-në për energjinë ruse po vinte.
Rumania aktualisht ka një nga përqindjet më të ulëta të përqindjes së BE-së të furnizimit me gaz nga Rusia, me 10%.
Sllovakia
Sllovakia është shumë e varur nga importet ruse të karburanteve fosile si një burim energjie. Vendi merr rreth 85 për qind të gazit dhe 66 për qind të naftës së tij nga Rusia, që do të thotë se ndërprerja e lidhjeve mund të ketë një ndikim të rëndësishëm në shtetin e Evropës Qendrore.
Në prill, qeveria sllovake tha se po i bashkohej BE-së duke refuzuar të paguante për gazin rus në rubla, pasi ministri i ekonomisë i vendit tha të kundërtën.
Planet për të reduktuar konsumin e energjisë përmes metodave më efikase të ngrohjes janë ofruar si alternativa ndaj karburanteve fosile ruse nga analistë në Sllovaki.
Sllovenia
Sllovenia është shumë e varur nga importet e gazit dhe naftës ruse. Kohët e fundit ajo shprehu një interes për marrjen e gazit nga një terminal LNG (gaz natyror i lëngshëm) në Kroaci.
Muajin e kaluar, kryeministri slloven Janez Jansha qëndroi me vendet e tjera të BE-së për t’i rezistuar kërkesës së Moskës që importet e energjisë duhet të paguhen në rubla për të mbështetur ekonominë e saj.
Spanja
Që nga pushtimi i Ukrainës, Evropa ka kërkuar alternativa ndaj lëndëve djegëse fosile ruse, të tilla si transportimi i LGN nga SHBA-ja përtej Oqeanit Atlantik. Spanja e ka pozicionuar veten si një “qendër” e re e mundshme për importimin e LGN në Evropë.
Por një ndërhyrje e fundit e kryeministrit Pedro Sánchez në favor të Marokut në mosmarrëveshjen e tij me Algjerinë për Saharanë Perëndimore e ka vënë Spanjën në kundërshtim me Algjerinë, një nga furnizuesit kryesorë të gazit. Ky tension potencialisht mund të rezultojë në çmime më të larta të gazit në Spanjë dhe të zvogëlojë oreksin e vendit për të sanksionuar gazin rus.
Qeveria spanjolle i ka bërë thirrje BE-së të zvogëlojë varësinë e saj nga gazi rus. Spanja, një qendër e energjisë diellore, është më pak e varur nga Rusia.
Suedia
Suedia është më e imunizuar nga ndikimi i sanksioneve të energjisë ndaj Moskës, pasi vendi nuk mbështetet shumë në importet ruse të energjisë.
Siç u raportua në mars nga Ministria e Bujqësisë, qeveria suedeze tha se “furnizimi i vendit është në një shkallë të ulët të varur drejtpërdrejt nga furnizimet ruse me energji dhe raportet tregojnë se furnizimet me energji nga Rusia po funksionojnë normalisht”.
Suedia, së bashku me Finlandën, po mendojnë për anëtarësimin në NATO në dritën e tensioneve të fundit gjeopolitike. Kjo shënon një zhvendosje nga politika e saj afatgjatë e neutralitetit.
Burimi: Euronews
