Si prindër, mund të jetë sfiduese të gjejmë kufirin midis kujdesit për fëmijët tanë dhe të bërit më tepër se ç’duhet për ta. Mund të jetë po aq e ndërlikuar të dish se kur inkurajimi i tyre për të bërë diçka vetë e ka kaluar kufirin duke mos i mbështetur ata kur ata kanë nevojë për ne.
Shumica e prindërve shpenzojnë shumë kohë duke u përpjekur të arrijnë një lloj ekuilibri. Ne lëmë shumë ndërveprime me fëmijët tanë duke pyetur: “A jam duke u kujdesur apo neglizhues? A jam duke bërë më pak apo duke tejkaluar?”
Unë shpesh them se prindërit janë si një platformë e shkëlqyer nga e cila fëmijët tanë mund të dalin dhe eksplorojnë. Duke ofruar një bazë të sigurt, fëmijët tanë mund të dalin në botë me një ndjenjë sigurie të brendshme. Kjo fillon pothuajse në momentin kur fëmijët tanë ecin këmba-dorazi ose kur bëjnë hapat e parë të lëkundur larg nesh. Detyra jonë është të lejojmë këtë eksplorim. Truku është se në momentin kur ndihen të frikësuar, të shqetësuar ose të pasigurt, ata e dinë se mund të kthehen tek ne për ngushëllim.
Ndërsa fëmijët tanë rriten dhe bëhen më të pavarur, edhe ne duhet të kalojmë në role të ndryshme, duke mësuar dhe mbështetur pavarësinë e tyre, duke vazhduar të jemi një bazë e sigurt. Për të gjithë prindërit e fëmijëve të të gjitha moshave që luftojnë me këto tranzicione, ka disa parime të vlefshme që mund t’ju ndihmojnë si ju ashtu edhe fëmijët tuaj të zhvilloheni dhe të lulëzoni.
Gjëja e parë që mund të bëjmë është t’i përfshijmë në projekte dhe t’u ofrojmë përgjegjësi. Kohët e fundit lexova autobiografinë e aktorit Will Smith në të cilën ai tregoi një histori të babait të tij duke i thënë atij dhe vëllezërve të tij se do të ndërtonin muret e dyqanit të ri të familjes. Në fillim, fëmijët u ndjenë të mbingarkuar nga ky sugjerim. Si mund të ndërtojmë një mur? Ne jemi thjesht fëmijë! S’do ta mbarojmë dot kurrë. Megjithatë, pasi i mësoi se si të vendosnin një tullë, babai i tij u tha atyre mos u shqetësoni për murin. Thjesht fokusohuni në paraqitjen çdo ditë dhe shtrimin e çdo tulle, një nga një. Më në fund, dyqani u ndërtua.
Kjo ide për t’u dhënë fëmijëve tanë përgjegjësi të menaxhueshme dhe për t’i inkurajuar ata të ndërmarrin hapa në vend që të presin që ata të kryejnë arritje të mëdha është një mësim i fuqishëm për t’u ofruar. Është e lehtë që bota të ndihet dërrmuese për ta. Ndërsa ne nuk duam t’u grumbullojmë presion, ne minojmë besimin e tyre kur ua mohojmë mundësinë që vjen me përgjegjësi.
Në librin e saj klasik, Bird by Bird: Some Instructions on Writing and Life, Anne Lamott shkroi:
"Tridhjetë vjet më parë vëllai im më i madh, i cili ishte dhjetë vjeç në atë kohë, po përpiqej të shkruante një raport mbi zogjtë që kishte tre muaj për të shkruar. [Ajo] duhej të nesërmen. Ne ishim jashtë në tonë kabina e familjes në Bolinas, dhe ai ishte në tryezën e kuzhinës afër lotëve, i rrethuar me letër lidhëse dhe lapsa dhe libra të pahapur mbi zogjtë, i palëvizur nga stërmadhësia e detyrës përpara. Pastaj babai u ul pranë tij, më vuri krahun. shpatullën e vëllait dhe tha: "Zog për zog, shok. Vetëm merre zog më zog".
Duke i ndihmuar fëmijët tanë të përqendrohen në hapa të vegjël, por të rëndësishëm, (p.sh. të studiojnë për një test, në vend që të shqetësohen për notën e tyre të përgjithshme në klasë), ne inkurajojmë përqendrimin dhe rritjen. Ne gjithashtu mund t’i përfshijmë ato në jetën tonë, duke i ndihmuar ata në mënyra që janë të natyrshme dhe që u sjell atyre përfitime. Duke i bërë pjesë të detyrave të përditshme që e bëjnë jetën e tyre të rehatshme, qoftë shtrimi i tryezës, mbjellja e një kopshti apo ndërtimi i një muri, ne vazhdimisht i lejojmë ata të shijojnë dhe të reflektojnë për atë që kanë arritur.
Ndjenja e arritjes nuk është diçka që një prind mund ta prodhojë. Ne duhet të ofrojmë mundësi për përgjegjësi dhe të kemi besim te fëmija ynë. Kjo nuk ka të bëjë fare me ndërtimin apo lavdërimin, por një besim themelor në aftësinë e tyre, me të cilën ata vetë mund të lidhen duke përmbushur detyrat, tullë për tullë.
Gjëja e dytë që duhet të kemi parasysh është se sido që të jetë, fëmijët tanë nuk jemi ne. Kur u japim fëmijëve tanë përgjegjësi ose i vendosim ata në një rrugë për të arritur qëllime të caktuara, duhet të pyesim veten se kujt i përkasin këto synime dhe kujt i shërbejnë. Shumë shpesh, ne projektojmë dëshirat, nevojat dhe përvojat tona te fëmijët tanë. Ne mund të dëshirojmë një listë të gjërave për ta që nuk i kemi pasur kurrë, ose mund të mbështetemi tek ata për të realizuar gjëra që nuk mundëm kurrë. Mund të mos tingëllojë aq keq të dëshirojmë që fëmija ynë ta ketë atë më mirë se ne, por kur i shohim fëmijët tanë si dublikatë të vetes sonë, me shumë mundësi nuk i shohim ata ashtu siç janë.
Rreziku i përpjekjes për të ringritur fëmijën e vetes sonë në vend që të rrisim personin që është fëmija ynë është se ne mund të mos jemi të përshtatur me cilësitë dhe aspiratat e tij unike. Ajo që ne e perceptojmë si sjellje edukuese ose inkurajuese mund të mos mbështesë forcat dhe dëshirat natyrore të fëmijës sonë. Bërja e tyre të luajë një instrument, për shembull, mund të duket si diçka për të cilën do të na falënderojnë një ditë, por ne duhet të pyesim veten: “A është kjo për ata, që të mësojnë një aftësi të dobishme apo për ne që të jemi prindër të dikujt që luan një instrument muzikor?”
Për të rritur një person të aftë dhe të sigurt, duhet të jemi të zgjuar ndaj gjërave që ndriçojnë fëmijët tanë. Ku qëndrojnë aftësitë dhe interesat e tyre natyrore? Cila prej tyre është unike për ta dhe e ndryshme nga e jona? Të qenit i hapur ndaj këtyre gjërave na ndihmon të lidhemi me pjesët e fëmijëve tanë që mund të përdorin edukimin dhe mbështetjen. Përsëri, kjo nuk duhet të ngatërrohet me presionin. Kjo ka të bëjë me të qenit të harmonizuar me fëmijët tanë, ndërkohë që ata janë duke eksploruar dhe zbuluar veten.
Sapo një fëmijë të ketë identifikuar diçka që tërheq interesin ose imagjinatën e tij, qoftë ky një sport, një formë arti ose një lëndë në shkollë, ne mund t’i ndihmojmë të hapin një rrugë për ta ndjekur. Ne mund t’i ndihmojmë ata të qëndrojnë me të duke e zhvendosur fokusin e tyre në ato qëllime hap pas hapi dhe duke i lejuar ata të shijojnë procesin.
Rritja e një fëmije, ndërsa ata kalojnë nga të qenit plotësisht të varur në të pavarur, sjell të gjitha llojet e instinkteve dhe emocioneve. Gjetja e një pike të ëmbël pa presion të tepërt, lavdërim të tepruar ose teprim për fëmijën tonë kërkon durim dhe introspeksion. Si prindër, ne duhet të praktikojmë dhembshurinë për veten dhe të gjejmë kohë për të ndarë mësimet që duam që fëmija ynë të mësojë vetë nga ato që vijnë nga pritshmëritë tona të ndërlikuara. Kur e shohim qëllimin teksa fëmija ynë ndihet i mbështetur në të qenit vetvetja, ndërkohë që ka dhembshurinë dhe ndjenjën e përgjegjësisë së tij, ne mund të jemi një burim solid mbështetjeje. Ne mund të vazhdojmë të bëjmë hapa pranë tyre, të dy duke ndërtuar dhe të dy duke u rritur.
Autori: Lisa Firestone, Ph.D., është psikologe, autore dhe Drejtoreshë e Kërkimit dhe Edukimit për Shoqatën Glendon.
Burimi: Psychology Today
